Dünya son derece hızlı gelişiyor, hayat değişiyor, bu süreçte ise yeniliklerin kilit bir rolü var. Onlar insanoğlunun ilerlemesini simgeliyor. Bu açıdan Bulgaristan’ın dünyaya verdikleri var. Günümüzde de çok ünlü Bulgar, farklı sektörlerin gelişimine katkı sağlayan icatları var ancak ne yazık ki onların çok azı yurdumuzdadır. Ülkemizde bilimin ve özellikle yeniliklerin finansmanı, son derece düşük ve bu yüzden bilim adamlarını motive etmiyor. AB’nin “Horizon 2020” gibi programlarından faydalanmak ise ağır idari prosedürlerden dolayı neredeyse imkansızdır.

Yıllık “Yılın İcatçısı” ödülleri bilim adamlarının zorluklara rağmen vazgeçmediğini gösteriyor. Sofya’daki Teknik Üniversitesi’nin Elektroteknik Fakültesi’nden Prof. Vladimir Lazarov ve ekibi – Doç. Dr. Zahari Zarkov, Doç. Dr. Lüdmil Stoyanov ve mühendis Dimitır Spirov, bu yıl “Elektroteknik ve Elektronik” kategorisindeki ödülün sahibidir. İcad ise “Fotovoltaik sistemden güç çıkışının yönetim sistemi” adını taşıyor.

Prof. Vladimir Lazarov, bulgularının özelliklerini anlatarak şunları söylüyor: “Bu aşamada fotovoltaik santrallerden güç çıkışının kontrolü, gizli ve pasiftir ve modüllerin veya bütün sistemin kapatılması ile gerçekleştiriliyor. Bunda tam ve aşamalı güç çıkışının sağlanması imkansızdır. Bu şekilde bunun sahibi, ekonomik kayıplara uğramaktadır. Bulgumuz, bu sorunu çözümlüyor, çünkü ağa verilen güç operatörün istemlerine uyabiliyor. Böylece sınırlandırmalarda veya depolama aygıtlarında serbest kapasite eksikliğinde esnek çalışmalar sağlanıyor ve kayıplar azaltılıyor. Burada yeni bir felsefe söz konusudur. Bu yenilik, toplumun çıkarınadır ve üretilen enerjinin fiyatını olumlu bir şekilde etkiliyor.”

Herksin yenilikçi ruhu yoktur. Bu, çok emek, istek, gelişim ve değişiklik sonucu geliyor. Prof. Lazarov’a göre bunda biraz yetenek ve yaratıcılık ilhamı da gereklidir. AB’nin istatistik verilerine göre Bulgaristan, teknik ilerleme ve yenilikler açısından en kötü göstergeleri olan ülkeler arasında yer alıyor. Ülkemizde bilim yapmanın kolay olmadığını açıklayan

Prof. Lazarov, şunları da söylüyor: “Başarılar, daha çok yakında hayatının aktif aşamasından çıkacak bir kuşağın süredurumundan kaynaklanıyor. Bilim her zaman çabalar ve hazırlıklı insanlarla yapılıyor. Kalifiyeli uzmanlar çok azalıyor. Genç insanlar, ağır zihinsel çalışmalarla uğraşmak birkaç nedenden dolayı istemiyor. Bunlar da düşük ücretler, orta okuldan kötü meslek seçimi, internet bağımlılığı ve demografik kriz. Sonuç ortadadır. Bilim ve yüksek eğitim alanında başarılı bir politika yoktur. Bu alandaki politika, mali kısıtlamalardan, kaotik bir şekilde üniversitelerin açılmasından veya Avrupa kaynaklarını benimsemelerden oluşuyor. Devlet bilim adamlarının uzman potansiyelini kullanmıyor. Öncelikler geliştirilmemiştir. Analizler ve uygun kararlar yoktur. Son 25 yılda bilim ve yüksek eğitim alanında ağır yönetim eksikliği var. Her şeye rağmen iyimser olmalıyız ve ışığın galip çıkacağına inanmalıyız, neşeli Noel ve Yeni Yıl bayramları dilemeliyiz”.

“Yılın İcatçısı” ödülüne layık görülen diğer bilim adamları, “Makine İnşaatı ve İnşaat” kategorisinde Georgi Todorov, Borislav Romanov, Konstantin Kamberov, Veliçok Peykov ve Nikolay Gançev ve “Kimya ve Biyo Teknolojiler” kategorisinde Emiliya Markova ve Olya Karacova.

Fotoğraflar: özel arşiv

Çeviri: Rayna İvanova