26 Mart`ta düzenlenecek erken Parlamento seçimlerinde oylama makinesinin kullanılmasına ilişkin patlak veren ilginç bir olay, geçen haftaya damgasını vurdu. Aslında herşey Şubat ayının başına başladı, ki o zaman Danıştay, Merkez Seçim Komisyonunun sadece 500 seçim sandığında oylama makinesi kullanılması kararını, geçersiz kıldı. Sulh Ceza Hakimleri, Seçim Kanununda yer alan maddeye dayandılar, ki orada “seçmenler, seçim sandıklarında kağıt seçim pusulası veya oylama makinesindeki pusula ile seçim hakkını kullanabilir”, yazılı. Demek ki, 2500 seçim sandığının her birinde oylama makinesi şart.

Danıştay`in bu kararı, Merkez Seçim Komisyonunda endişe yarattı. Bir taraftan Merkez Seçim Komisyonu, bu karara uymak zorunda olduğunun, diğer taraftan ise zamanın yetersiz olduğunun farkına vardı. Seçim Komisyonu, oylama makinelerin teminatı için acilen ihale düzenledi, ki şimdiye kadar bu ihaleye kimse ilgi göstermedi. Daha doğrusu, hiç bir şirket böyle büyük bir riski üstlenmek istemiyor. Bulgaristan hükümeti, konuyla ilgili tutumunu Çarşamba günü açıkladı. Hükümet sözcüsü İrina Belçeva, yapılan araştırma sonucu, gerekli oylama makine sayısının 26 Mart tarihine kadar temin edilmesi ihtimalinin düşük olduğunu, açıkladı. Diğer taraftan ana görevinin adil ve huzurlu seçimleri sağlaması olan geçici hükümet Başbakanı Ognyan Gercikov, ihale için adayların olmadığı durumda seçimleri iptal edebileceklerini, açıkladı. Seçimlerin oylama makinesiyle gerçekleşmesi, bazı medyaların son derece başarılı bir şekilde tanımladıkları gibi, „imkansız misyon” haline geliyor.

Oylama makinesinin kullanılmasının, demokratik seçim sürecine bir katkısı olduğu da, bir gerçek. Fakat, gerçeklere dayanan madalyonun ters tarafı da var. Birçok uzman, oylama makinesinin kullanıma sokulmasının aşamalı bir süreç olduğu görüşünde ve en az birkaç ay gerektiriyor: bilirkişi raporunun hazırlanması, şifreleme süreci, seçim komisyonu üyelerinin eğitimi vs. Fakat başka bir soru gündeme oturuyor: oylama makineleri hapishanelere, gemilere, huzur evlerine nasıl yerleştirilecek? Diğer taraftan da seçimlerin oylama makinesi ile gerçekleşmesi, demokratik Avrupa`da pek yaygın değildir. Oylama makinesini önceden yürürlüğe koyup daha sonra bundan vazgeçen ülkeler de var. Ve sonunda, Bulgaristan nüfusu yaşlanan bir nüfustur ve emekli vatandaşların sayısı 2 milyon 200 bindir. Bugüne dek kağıt pusulayı kıvırıp seçim sandığında kullanan taşradaki nine ve dede, bugünden sonra oylama makinesi mi kullanacak?

Böylece şu soru gündeme düşüyor: Oylama makinesi, önümüzdeki Bulgaristan Parlamento seçimlerinde „ayak bağı“ olacak mı? Evet ise, Qui prodest? (Kim kazanıyor). Sosyoloji ajansları, bugün itibarıyla GERB, BSP, HÖH, „Birleşik vatanseverler“ ve „Volya“ (İrade) olmak üzere, beş siyasi parti ve koalisyonunun %4`lük seçim baryerini aşabileceğini, tahmin ediyorlar. Büyük bir ihtimalle, Komünizm döneminin ardından o romantik yıllarda insanlara umut veren tarihi“ SDS`den (Demokratik Güçler Birliği) kısa zaman önce „türeyen“ bir dizi oluşumlar devre dışı kalacaktır. Ve hatta, seçimlerde uğradıkları başarısızlığından çektikleri acıyı, oylama makinesinin bütün seçim sandıklarında kullanılmamasından dolayı, seçimlerin iptal edilmesi talebinden çıkaracakları da, daha muhtemeldir.

Yazı:Atanas Tsenov

Çeviri: Şevkiye Çakır