Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

“Tempulli i të pavdekshmëve” në fshatin bullgar Starosel

Tempulli më i madh i trakëve në Evropën Juglindore ndodhet në fshatin Starosel
Foto: BGNES
Afër vendpushimit Hisarja, në fshatin Starosel (Bullgari Jugore) ndodhet tempulli më i madh i trakëve në Evropën Juglindore. Ai është zbuluar para 10 vjetëve nga arkeologu i njohur bullgar dr. Georgi Kitov në tumën e Çetinjos dhe është një prej monumenteve madhështore të arkitekturës trake – me një gardë prej guri, me shkallë parade dhe godinë të madhe me kupolë të rrumbullakët. Gjatë viteve 2008 e 2009 ekipi arkeologjik, i cili atëherë udhëhiqej nga dr. Ivan Hristov, studionte tumën afër tempullit. Shumë të rëndësishme për datimin e saktë të pajisjes madhështore janë provat, të cilat arkeologët morën nga vendi ritual. Ky vend ndodhet në zemrën e tumës dhe është në nder të perëndeshës Hestia – mbrojtësja e vatrës dhe familjes. Njerëzit e lashtë e kanë nderuar, duke i dhënë dhurata të veçanta – figura të gdhendura prej guri me formën e bukëve të madhe. Trakët kanë besuar se perëndesha do ta ruajë tempullin e tyre. Sa u përket provave nga vendi ritual, arkeologët i dërguan për analiza në Universitetit të Haidelbergut, Gjermani. Përgjigja erdhi pas disa muajsh.

“Sipas të dhënave tuma dhe tempulli janë ndërtuar pas viteve 358-350 p. K. – tregon dr. Ivan Hristov, d.m.th. në kohën e Filipit të Maqedonisë”. Atëherë në këtë rajon sundonin mbreti Amatok i Dytë i fisit trak të odrisëve (359-351 p. e. r.) dhe djali i tij Teresi i Dytë (341-339 p. e. r.), i cili është rrëzuar nga Filipi i Maqedonisë. Në kohën e këtyre sunduesve trakë filloi ndërtimi i tempullit madhështor, i cili sot ndodhet në Starosel. Fshati është një qendër kulturore, në të cilën ka shumë monumente nga shekulli IV p. K. Gjatë vitit 2005 në majën Kozi gramadi të malit Sredna gora zbulova një vendbanim mbretëror. Ai është asgjësuar gjatë ekspeditave të Filipit të Maqedonisë. Por prania e tij dëshmon se në këtë rajon ka ekzistuar një qendër politike e trakëve. D.m.th. rajoni është shumë interesant për studime në fushën e trakologjisë dhe arkeologjisë. Sivjet do të rifillojmë studimet në vendbanimin mbretëror. Kështu do të bëhet lidhje midis tumës së Çetinjos dhe monumenteve lart në mal.”

Studiuesit e quajtën pajisjen madhështore të tumës “Tempulli i te pavdekshmëve”. Pse – shpjegon dr. Ivan Hristov:

“Në këtë tempull janë bërë rituale, të lidhura me pavdekshmërinë e sunduesve trakë, rituale, për të cilat dimë nga burimet e shkruara. D.m.th. pas vdekjes së sunduesit, ai bëhet gjysmëperëndi dhe është nderuar në mënyrë të caktuar. Vetë varrimet e sunduesve kryheshin në vendet e tjera. Një varrezë e tillë është zbuluar nga arkeologu dr. Kitov në tumën e Pejços, e cila ndodhet në rrëzë të tumës së Çetinjos. Mund të bëj krahasim me katedralet e mbretërve francezë, ku ata janë vendosur përkohësisht, ndërsa varrezat e tyre kanë qenë afër katedraleve. Tempulli pranë fshatit Starosel ka kryer funksione të ndërlikuara dhe të ndryshme. Ai me siguri ka shërbyer përfaqësuesit e dinastisë së odrisëve nga shekulli IV p. K.”

Sipas arkeologut tempujt e lashtë të trakëve në këtë rajon janë lidhur me një trase, e cila i ngjan Udhës së shenjtë për në Delfi.

“Tempujt nuk ekzistojnë të izoluar – thotë ai. – Rreth tyre ndërtohen komplekse, ku besimtarët dhe pelegrinët kryejnë shërbesat fetare. Kështu formohet një territor i shenjtë. Zbulimet arkeologjike dëshmojnë për rituale, të cilat janë lidhur me pavdekshmërinë dhe besimet e trakëve në jetën pas vdekjes. Kemi për qellim ta studiojmë trasenë e të ashtuquajturës Udha e shenjtë, e cila ka kaluar deri në vendbanimin mbretëror të kreshtës së malit Sredna gora.”

Udha e lashtë mund të bëhet një itinerar interesant për monumentet në rajonin e Staroselit, pohon dr. Hristov. Sepse për të qenë e plotë njohuria për kulturën e trakëve, njeriu duhet të vizitojë jo vetëm një prej objekteve, por tërë hapësirën.

Përgatiti në shqip: Anna Kapitanova

По публикацията работи: Veneta Pavllova


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Fjetja e Hyjlindëses lavdëron dashurinë e pamasë të Nënës së Zotit

E quajnë Virgjëreshën e Shenjtë Nëna e Jetës së vërtetë, e cila me lutjet e saj shpëton shpirtrat e njerëzve nga vdekja. Ajo është më e dashura dhe më e lavdëruara pas Zotit, tek e cila të gjithë i drejtohen. Kisha e nderon atë më 15 gusht, Ditën e..

botuar më 24-08-15 5.25.PD

Një tempull i ndërtuar nga kryqtarët francezë në shekullin e 15-të ruhet ende në fshatin Vlladimirovo

Dy kisha me emrin e Shën Nikollës ngrihen në një oborr në fshatin Vlladimirovo  në rajonin e qytetit Montana të Bullgarisë Veriperëndimore. Njëra është ortodokse dhe tjetra katolike, gjysmë e rrënuar. Tempulli katolik u ndërtua në vitet 1422-1423 nga..

botuar më 24-08-12 4.22.MD

Ura e Koljo Fiçeto në qytetin e Bjallës është restauruar

Pasi në vazhdim të shumë viteve një nga urat emblematike të ndërtuara nga mjeshtri murator Koljo Fiçeto shkatërrohej, aktualisht ajo është gati të mirëpresë sërish turistët. Hapja e saj zyrtare do të bëhet brenda pak ditësh - më 23 gusht...

botuar më 24-08-11 8.20.PD