Mbreti Simeon i Madhi

Në historinë bullgare ka figura të shquara, sinjifikative, të cilat të gjithë i njohin mirë. Emrat dhe bëmat e tyre lidhen me periudha me rëndësi vendimtare të së kaluarës sonë. Midis këtyre figurave spikat biri i Khanit Boris I, Simeoni, i mbiquajtur i Madhi. Simeoni është sinonimi i asaj kohe e cila quhet “Shekulli i artë i kulturës bullgare - gjysma e parë e shekullit X. Kjo periudhë që mban vulën e djalit të Borisit, paracaktoi në shkallë të madhe zhvillimin e pastajmë të Bullgarisë.

Khani Boris, gjatë sundimit të të cilit bullgarët pranuan fenë e krishterë, kishte gjashtë fëmijë. Djali i tij më i madh, Vlladimir-Rasate, ishte trashëgimtari i fronit, ndërsa Simeoni, i cili nga mosha vinte i treti, përgatitej për t`u vënë në krye të kishës bullgare. Arsimin Simeoni e kreu në universitetin më të vjetër të Evropës, në Shkollën e Magnaurës të Bizantit. Profesorët e quanin “gjysmë grek”, për shkak se zotëronte shkëlqyeshëm gjuhën greke dhe të gjitha lëndët që jepeshin në Magnaurë. Simeoni e njihte në detaje kulturën dhe historinë e Perandorisë, çka më pas i dha dorë në luftërat me Bizantin.

Për trashëgimtarët e tjerë të Khanit Boris nuk dihet pothuaj asgjë, vetëm emrat e tyre – Gavril, Jakov, Epraksia dhe Ana. Me të zënë fronin mbretëror Vladimiri u përpoq ta rikthente paganizmin ndër bullgarët, por i ati ndërhyri për të penguar këto plane. Në vitin 893 u mblodh Tubimi i Kishës dhe i Popullit, ku u vendos në fron të vihej biri i tretë i Borisit, Simeoni. Ky Tubim mori dhe një vendim tjetër sinjifikativ – për zhvendosjen e kryeqytetit të shtetit bullgar nga Pliska në Preslav. Ishte një akt që tregoi prishjen njëherë e përgjithmonë me të kaluarën pagane. Bullgaria tani e tutje po bëhej shtet i konsoliduar i krishterë.

Bizanti po ndiqte me shqetësim gjithçka ndodhte në fqinjin verior. Perandoria e kishte pikasur prirjen e bullgarëve për të hequr qafe tutorinë e saj. Perandori Leon VI ndërmori për këtë një veprim ndëshkimi - në vitin 894 tregun e reshperëve bullgarë ai dha urdhër ta zhvendosin nga Selaniku, dhe kjo shkaktoi me të drejtë indinjatën e Simeonit. Në përgjigje të kësaj ai hyri me ushtrinë e vet në Traki, dhe pranë fortesës Bulgarofigon i shpartalloi legjionet bizantine. Kjo duhej të ketë qenë dhe lufta e parë “ekonomike” në Evropën e Mesjetës. Konflikti me Perandorinë nuk u mbyll me kaq dhe lufta për rolin mbizotërues të njërës prej dy fuqive të Juglindjes evropiane vazhdonte. Ndërkohë, sunduesi ambicioz bullgar i kishte vënë vetes një qëllim për t`u bërë bashkues i fiseve të Gadishullit dhe të bëhej i pari i Perandorisë me themele të lëkundura. Me vite të tëra ai rrekej të fitonte titullin e “Vasileusit” – perandorit, por deri sa vdiq nuk mundi ta bëjë realitet këtë ëndërr të vet.

Beteja tjetër u bë pranë lumit Aheloi, në afërsi të qytetit të sotëm Pomorie në bregdetin jugor bullgar. Më 20 gusht 917 ushtarët e Perandorit u shpartalluan rishtas. Një kronist bizantin, Leon Dhjakon, lidhur me këtë betejë, 50 vjet më vonë shkroi: “eshtrat e ushtarëve ende zbardhëllojnë nëpër fushë”.

Simeoni e kishe të qartë për ta shtënë në dorë Kostandinopojën i duhej patjetër mbështetja e një flote, ndaj kërkoi aleancë në personin e Kalifit të Egjiptit, Madhi. Mirëpo, Bizanti bëri çmos dhe e prishi këtë aleancë në vitin 922. Përgatitjet për sulmimin e Kostandinopojës megjithatë, ecnin me shpejtësi, por në kulmin e tyre, më 27 maj 927, Simeoni, njëri prej sundimtarëve më të madhërishëm bullgarë, vdiq nga një atak në zemër.

Gjatë sundimit të vet, Simeoni i zgjeroi ndjeshëm territoret e shtetit në të gjitha drejtimet dhe kufijtë e Bullgarisë lageshin nga tre dete - Deti i Zi, Deti Egje dhe Deti Adriatik. Shteti bullgar ishte një faktor, të cilin të gjithë ishin të detyruar ta respektonin jo vetëm si forcë politike, po dhe si forcë ushtarake. Planet e sundimtarit Simeon nuk u kufizuan në caqet e një dëshire për dominim ushtarak. Ai synonte që Bullgaria të bëhej një qendër kulturore e botës së krishterë. Gjatë atyre viteve Simeoni mbështeti me të gjitha forcat e mjetet që kishte letërsinë, artet, zanatet. Rreth tij krijonin një rreth shkrimtarësh si Klementi i Ohrit, Naum, Konstantini i Preslavit, Joan Ekzark, Çernorizec Hrabër; kavkani – zëvendësi i khanit, Petar i bënte veprat e tij në gjuhën e folur dhe kështu gjuha greke u hoq nga përdorimi. Bëheshin jo vetëm përkthime, po dhe vepra origjinale, gjë që për kohën e shkurtër që kur kishte nisur të përdorej shkrimi sllav gjatë sundimit të Borisit I, përbën një arritje të jashtëzakonshme për kulturën bullgare të Mesjetës.

Përpjekjet e sundimtarit bullgar Simeon për konsolidimin e bullgarëve, për krijimin e qytetërimit të krishterë, për eliminimin e tutorisë bizantine dhe për ndërtimin e një programi politik të vetin, formësojnë atë periudhë në historinë tonë, të cilën ne e quajmë Shekulli i Artë i Shtetit bullgar.

Ky aktivizim i gjithanshëm i Simeonit dhe arritjet e tij në punët e brendshme e të jashtme politike dhe kulturore na japin bindjen për ta quajtur të madh.

Ndaje

Mbreti Simeon i Madhi

Më shumë nga rubrika

Hristo Cokev - një nga artistët e parë me arsim akademik para Çlirimit

Muzeu në Razgrad ofron një turne falas përmes Abritusit të lashtë

Shën Dhimitri i Selanikut - mbrojtësi shpirtëror i qytetit Vidin

Mitropoliti Kliment - në shërbim të Zotit dhe Atdheut