Kalendari ortodoks: Shën Andoni dhe Shën Athanasi

Më 17 dhe 18 janar Kisha Ortodokse Bullgare nderon shenjtorët Andoni dhe Athanasi. Këto dy ditë janë edhe pjesë e kalendarit dimëror festiv të popullit bullgar. Të dy shenjtorët lindën në Egjiptin e moçëm.

Më 17 janar Kisha Ortodokse Bullgare nderon kujtimin e shenjtorit Andoni të Madhi. Për popullin kjo është Dita e Shën Andonit. Shën Andoni lindi përafërsisht në vitin 251 në Egjipt në familjen e besimtarëve të krishterë. Kjo ndikoi mbi formimin e botëkuptimit të tij prej të krishteri. Prindërit e tij ishin njerëz të pasur dhe ai fitoi një arsim tepër të mirë. Që në moshën e adoleshencës ai vendosi t’i kushtohet jetës shpirtërore. Kur ishte 20-vjeçar prindërit e tij vdiqën. Kështu Andoni trashëgoi një pronë të madhe. Megjithëqë pasuria dhe jete i ofruan atij argëtime të shumta, ai preferoi rrugën e zgjedhur shpirtërore. Një herë kur ishte në kishë ai dëgjoi një zë hyjnor, që e këshillonte të heqë dorë nga të gjitha të mirat materiale të trashëguar nga prindërit dhe t’u shpërndajë të varfërve. Andoni plotësoi vullnetin e Zotit. Një pjesë prej pronës së trashëguar ai ndau për motrën më të vogël, për të cilën kujdesin e mori përsipër Bashkia e Krishtere e Vajzave. Shenjtori kaloi 20 vjet në vetmi të plotë në një godinë të lashtë në shkretëtirë. Ndihmën e tij kërkuan shumë njerëz të sëmurë dhe të vuajtur, me të cilët shenjtori bisedonte orë të tëra me radhë. Që kur ishte 104 vjeçar Andoni zhvilloi një diskutim me përkrahësit e dogmës së arianëve. Ai arriti të përgënjeshtroi të gjitha thëniet e tyre, se Jisu Krishti dhe I Ati Zot nuk kanë një natyrë të njëjtë. Arianët e konsideruan Birin Zot si një krijesë e lindur, një shkallë më të ulët, se sa Zoti. Sipas tyre Biri ishte krijesa e parë e përsosur e Zotit. Suksesi i tij njihet si triumfi i fesë së krishtere. Prandaj emri i këtij shenjtori lidhet tepër ngushtë me fenë e krishtere. Antoni vdiq më 17 janar të vitit 351, kur ishte 105 vjeçar, dhe u varros në një vend të panjohur. Më vonë lipsanet e tij u zbuluan dhe u transferuan në Vjenë.

Si Shën Andoni, ashtu edhe Shën Athanasi është ndër pak shenjtorët, që merituan emrin nderi madhështor, si mësues i njohur i kishës, mbrojtës i fesë së krishtere. Ndryshe nga Shën Andoni, Shën Athanasi lindi në një familje të varfër të krishtere në vitin 295 në Aleksandri – kryeqytetin e Egjiptit. Ai fitoi një arsim shumë të mirë dhe që nga vogëlia shfaqte interes ndaj teologjisë. Që para të mbarojë arsimin, një ndodhi paracaktoi fatin e tij të ardhshëm. Një herë me moshatarët e tij luanin në bregdet. Miqtë e tij e zgjodhën “Peshkop”, ndërsa djemtë e tjerë të krishterë ishin priftërinj dhe dhjakë. Të gjithë djemtë rikrijuan ritin e pagëzimit të fëmijëve paganë. Rastësisht dëshmitar i kësaj loje u bë vet kryepeshkopi i Aleksandrisë Shën Aleksandër. Ai dha urdhër të thërrasin fëmijët te ai, sepse loja e tyre ngjalli interes. Pasi fëmijët shpjeguan se rikrijojnë pagëzimin e të krishterë, Shën Aleksandri vendosi të takohet me prindërit e Athanasit. Ai u këshilloi atyre se do të jetë mirë, në se biri i tyre do t’i kushtohet Zotit. Pasi djali mbaroi arsimin, vet Aleksandri e mori në shtëpi duke e bërë atë bir të vet shpirtëror. Kështu filloi rruga shpirtërore e shenjtorit të ardhshëm Athanasi të Madhi, të njohur nga të gjithë si “i ati i ortodoksisë”. Në vitin 319 ai u bë dhjak dhe në sajë të lidhjeve me Shën Aleksandërit dhe klerikët e tjerë të Egjiptit ai arriti të zhvillojë aftësitë e veta. Si sekretar i kryepeshkopit dhe këshilltar i Shën Aleksandërit, Shën Athanasi mori pjesë aktive në Tubimin e Parë të Gjithë të Krishterë në vitin 325. Në të ai demaskoi kryepriftin e Aleksandrisë Arij, i cili përhapte mësimin, se Jisu Krishti nuk është bir i Zotit, por vetëm një krijesë të tij. Një vit më vonë u shugurua kryepeshkop i Aleksandrisë. Për shkak të intrigave të pasardhësve të kryepeshkopit Arij, Shën Athanasi ishte i detyruar pesë herë të shkojë në mërgim. Në vazhdim të 47 viteve ai ishte kryepeshkop i Aleksandrisë, 15 prej tyre kaloi në mërgim. Shenjtori vdiq në vitin 373 dhe lëri pas vetes një trashëgimi të pasur letrare teologjike.

Populli e konsideron Shenjtorin Athanasi dhe Shenjtorin Andoni si dy vëllezër farkëtarë binjakë. Në besimet popullore Shën Athanasi është mbret i dëborës dhe i akullit. I veshur me një këmishë të bardhë prej mëndafshi me kalin e vet të bardhë ai shkon në majën më të lartë të malit, nga ku me zë të lartë thërras: “Iku dimri, eja vera!”. Konsiderohet, se së bashku me vëllain e vet binjak Shën Andoni janë farkëtarë dhe krijuan pincat e kovaçëve. Prandaj ditët e Shenjtorëve Andoni dhe Athanasi – 17 dhe 18 janar, konsiderohen se janë festa të kovaçëve, thikëpunuesve dhe hekurpunuesve.

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova

Ndaje

Kalendari ortodoks: Shën Andoni dhe Shën Athanasi

Më shumë nga rubrika

Manastiri i Bakaxhikut ruan relikte të çmuara nga Çlirimi i Bullgarisë

Hristo Cokev - një nga artistët e parë me arsim akademik para Çlirimit

Muzeu në Razgrad ofron një turne falas përmes Abritusit të lashtë