135 vjet nga vdekja e poetit revolucionar Hristo Botev

botuar më 11-06-02 11.32.PD

Më 2 qershor të vitit 1876 vdiq Hristo Botevi – poeti gjenial bullgar i përkthyer në shumë gjuhë, një nga heronjtë më të dashur kombëtarë. Kjo datë u shpall dita e të vdekurve për lirinë dhe pavarësinë e vendit tonë. Botevi jetoi në një moment historik vendimtar – koha e revolucioneve dhe tronditjeve sociale, kur në Kontinentin e Vjetër u lindën ide të reja demokratike. Kurse për Bullgarinë erdhi etapa vendimtare e luftërave për çlirim nga zgjedha pesëshekullore osmane.

Poezia e Botevit është frymëzuar nga heronjtë që e dhanë jetën në këto luftëra. Deri më sot vjershat më të njohura bullgare janë balada “Haxhi Dhimitri” dhe elegjia “Varja e Vasil Levskit”. Ato glorifikojnë vetëflijimin e dy revolucionarëve të mëdhenj bullgarë dhe pavdekshmërinë e vrullit për liri. Vjershat e Botevit zbulojnë vuajtjet e popullit bullgar, humbjen e ëndrrave rinore të poetit dhe dëshirën e tij të zjarrtë të përfshihet në lëvizjen nacional-çlirimtare. Ai u bë pjesë e emigracionit revolucionar bullgar në Rumani, kurse gjatë vitit 1874 u përfshi në udhëheqjen e Komitetit Qendror Revolucionar Bullgar. Në Rumani botonte gazetat “Fjala e emigrantëve bullgarë”, “Flamuri”, “Zilja” dhe një numër të gazetës “Bullgaria e re”. Publikimet e tij u janë kushtuar problemeve dhe tendencave në politikën ballkanike dhe evropiane. Botevi e shihte të ardhmen e botës si një bashkim vëllazëror midis popujve të lirë dhe shteteve me qeverisje demokratike dhe me drejtësi sociale. Artikujt, pamfletet dhe fejtonet e tij janë ndër më të mirët në publicistikën bullgare.

Botevi është ndër figurat më të shquara të Kryengritjes së Prillit të vitit 1876 – kulmi i luftërave nacional-çlirimtare të bullgarëve në Perandorinë Osmane. Ai udhëhoqi një çetë prej 200 vetash. Të ndarë në grupe, pjesëmarrësit në çetë hipën nga porte të ndryshme rumune të Danubit në anijen austriake “Radecki”. Ata u prezantuan si kopshtarë dhe kur u mblodhën të gjithë, nxorën armët e fshehur në sëndukë dhe e detyruan kapitenin e anijes t’i linte në bregun bullgar buzë Kozlodujit. Kur zbritën, e puthën dheun dhe u nisën për të luftuar për lirinë e Bullgarisë. Afër qytetit Vraca, në majën Okolçica Botevi e gjeti vdekjen e vet mezi 28-vjeçar. Për vojvodën dhe rrugën e çetës së tij tregon një ekspozitë të muzeut të qytetit Vraca. Në të ruhen dokumente, fotografi dhe sende të çetës së Botevit, madje shpata e tij. Valeria Tarashoeva, drejtore e muzeut, rrëfen se rasti me anijen “Radecki” dhe fati i çetës u përshkruan në shumë edicione evropiane.

Anija austriake “Radecki”

“Në disa publikime Hristo Botevi u krahasua me një hero antik – tregon zonja Tarashoeva. – Pra, menjëherë pas vdekjes së tij heroike, u lindën legjenda për veprimtarinë e tij. Disa njerëz pohonin se ai ishte i gjallë. Shumë botues, ndoshta me qëllime patriotike, vazhdonin të publikonin materiale të tilla. Sepse qëllimi i Kryengritjes së Prillit ishte të tërhiqte vëmendjen e shteteve evropiane dhe të Fuqive të Mëdha që të zgjidhej më në fund Çështja e ndërlikuar lindore dhe Çështja bullgare si një pjesë prej saj.”

Dhe kjo ndodhi në të vërtetë. Një vit më vonë u shpall Lufta Ruso-Turke e vitit 1877-78, e cila ishte çlirimtare për Bullgarinë. Më 2 qershor qyteti i Vracës tradicionalisht është qendër e shumë aktiviteteve të kushtuara kujtimit të Botevit dhe çetës së tij. Qysh në vitin 1884 me këtë qëllim në qytet u formua Komiteti i Botevit.

“Vraca ishte qyteti i parë në Bullgari, ku u ngrit një monument i Botevit – vazhdon Valeria Tarashoeva. – Monumenti u hap zyrtarisht gjatë vitit 1890 në praninë e nënës së poetit Ivanka Boteva, të bashkëshortes dhe vajzës së tij, të princit Ferdinand dhe kryeministrit të atëhershëm Stefan Stambolov. Kjo ishte një ngjarje e madhe për qytetin tonë. Dhe çdo vit Vraca bëhet qendra, ku bullgarët bashkëkohorë përulen para veprës së madhe të luftëtarëve për çlirim kombëtar.”

Përgatiti në shqip: Ekaterina Tarpomanova

По публикацията работи: Veneta Pavllova

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Ndaje

135 vjet nga vdekja e poetit revolucionar Hristo Botev

Më shumë nga rubrika

Një ekspozitë në Sofje me rastin e 130 vjetorit të lindjes së mbretit Boris III

Një mozaik dyshemeje dhe koka e një statuje romake u zbuluan në Heraklea Sintika

Në vitin 1908 u fitua liria e plotë e vendit tonë