Jordanka Cvetkova për magjinë e rruazave

botuar më 12-03-13 1.32.MD

Stolitë janë pjesë nga kostumi popullor, por tashmë shumë nga këto rruaza zbukurojnë bullgaren bashkëkohore.

Foto: Diana Hristakieva

“Më pëlqen vendlindja ime, qyteti Smoljan, i cili shtrihet në pjesën e mesme të maleve Rodope. Njerëzit në këtë rajon janë shumë të dashur, kurse natyra të kënaq shpirtin dhe syrin sa herë që e sheh. Smoljanin nuk do ta ndërroja për asnjë qoshe tjetër të botës. Ky është një vend i jashtëzakonshëm, ku ruhen traditat e dikurshme. Në Smoljan mund të shihen shtëpi dhe kisha të shekullit të 18-të. ” Kështu fillon biseda me znj. Jordana Cvetkova, përgjegjëse e Muzeut Historik në qytetin Smoljan.

“Ka vite që jam e punësuar në muze. Fondi më i pasur është ai i etnografisë. Në të ruhen kostume, breza dhe togëza shumë të bukura. Kemi mbi qindra zbukurime me rruaza, të cilat janë karakteristike për veshjet e grave të maleve Rodope në të kaluarën. Unë punoj rruaza sipas analogjisë së atyre të shekujve XIX-të dhe XX-të. Ende ekzistojnë vende malore, ku gratë punojnë rruaza siç është bërë dikur. Para disa vitesh, bashkë me kolegët e mi e ringjallëm traditën e renditjes së kokrrave zbukuruese. Tashmë shumë nga këto rruaza zbukurojnë bullgaren bashkëkohore. Zbukurimet e qepura me rruaza janë pjesë e kostumeve të shumë ansambleve të këngëve dhe valleve popullore.”

Jordana Cvetkova prezanton zbukurimet me rruaza

“Dimri në qytetin malor Smoljan është i ftohtë. Në mbrëmje gratë mblidhen pranë zjarrit për të qepur, thurur dhe renditur kokrra ngjyra-ngjyra. Kjo është magjia e tyre e ngjyrosur, nëpërmjet së cilës shpresojnë për diell, pranverë dhe gjelbëri”, na rrëfen Jordanka Cvetkova. Përmes tregimit ajo zbulon dashurinë e saj ndaj vendlindjes, qytetit të bukur Smoljan. Emocionet pozitive i përcjellë edhe tek vizituesit e Muzeut Historik, më së shumti tek të afërmit dhe vajza e saj. “Në duart tona është që të ruajmë traditat dhe zakonet, që të mos shuhet zjarri që shekuj të tërë na ka ngrohur zemrat, thotë znj. Cvetkova dhe sërish e nis rrëfimin për zbukurimet me rruaza. – Më frymëzuan kolegët, të cilët filluan punimin e stolive me rruaza. U përqendruam në ruajtjen e traditës. Së bashku me klubin “Miq të Muzeut Historik – Smoljan” i shpumë të rinjtë në zanatin e rruazave. Projekti doli shumë i suksesshëm. Faktikisht, në qytet ka mjaft të rinj që punojnë zbukurime me rruaza. Këtë e kam të trashëguar – bashkimin e ngjyrave dhe formave. Gjysha ime ka punuar me vegël, ndërsa më kujton se mami qëndiste. Ato ma ngjallën kureshtjen ndaj zanateve tradicionale. Më bëhej qejfi t’i mësoj teknikat e vjetra, pastaj dalëngadalë fillova t’i përshtatem këto me kohën e sotme. Tashmë stolitë me rruaza i kërkojnë shumë femra. Meshkujt gjithashtu mbajnë byzylykë të punuar me rruaza, sidomos me ngjyrë të zezë. Që prej kohërave të lashta çdo ngjyrë e rruazës e ka pasur kuptimin e vet. Pohohet se kokrrat me ngjyrë të kaltër mbrojnë nga syri i keq, kurse ato me ngjyrë të zezë – nga sëmundjet. Në rajonin e maleve Rodope, rruazat me ngjyrë të kuqe vihen në ujë, me të cilin lahet fëmija që të jetë i shëndoshëm. Rruazat zbukurojnë edhe kacekët e gajdeve.”

Jordanka Cvetkova në tregon se stolitë me rruaza nuk vihen vetëm në këtë rajon. “Kostumet tradicionale bullgare gjithmonë kanë tërhequr vëmendjen e studiuesve. Por sikur rruazat mbeten në hijen e kompozimit të ndërlikuar, koloritit dhe simbolikës së pasur. Etnografët i trajton vetëm si gurë të çmuar ndaj togëzave, varëseve dhe kurorave. Mirëpo, kokrrat e vogla zbukuruese, qoftë tradicionale, qoftë të punuara në mënyrë moderne, mbahen në shumë vende të Bullgarisë.”

Përgatiti në shqip: Anna Kapitanova

По публикацията работи: Diana Hristakieva

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Ndaje

Jordanka Cvetkova për magjinë e rruazave

Më shumë nga rubrika

Banorët e fshatit Zmejovo shënojnë festën e verës së pelinit, recetën e së cilës e ruajnë me xhelozi

Adhurues të thurjes bashkohen në një komunitet për të ruajtur zanatin tradicional

Në nivel personal, 60% e bullgarëve janë të kënaqur me vitin 2024, optimistë për vitin 2025 janë 47%

Në nivel personal, 60% e bullgarëve janë të kënaqur me vitin 2024, optimistë për vitin 2025 janë 47%

Banorët e fshatit Zmejovo shënojnë festën e verës së pelinit, recetën e së cilës e ruajnë me xhelozi

Adhurues të thurjes bashkohen në një komunitet për të ruajtur zanatin tradicional