Falimentimi i Bankës Korporative Tregtare (e katërta për nga madhësia tek ne), borxhi i jashtëm, i cili po rrit dhe rejtingu i ulur i Bullgarisë nga ana e Standard & Poor’s (S&P) deri në nivelin BB+/B – kjo është trashëgimia e rënde e ekonomisë sonë për vitin 2015.

Sipas ekonomistit Ilian Vasilev prioritetet e buxhetit 2015 janë lidhur me qëllimin politik për përforcimin e qeverisë, por kjo është në dëm të reformave. Sektori më i prekur është sistemi bankar. Problemet në këtë fushë mbeten të pazgjidhura.

Nga ana tjetër pas krizës së sektorit bankar, në të mund të pritet një konsolidim apo bashkim – këtë e tregon përvoja bullgare nga e kaluara e afërt. Mirëpo, sipas ekonomistit Ilijan Vasilev ky është një skenar i mirëpritur, mirëpo mundësitë për realizimin e tij janë pak.

“Për shkak të politikës së Bankës Popullore Bullgare, bankat nuk reagojnë duke përpjekur të konsolidohen. Rezultati është shkëputja e sistemit bankar nga ekonomia. Po vihet re një rritje e depozitave dhe një pakësim i kredive. Kjo është një tendencë e rrezikshme dhe për fat të keq as qeveria, as Banka Popullore Bullgare nuk reagojnë.”

Pritet se izolimi i sektorit bankar tek ne mund të kapërcehet me ndihmën e politikës liberale të Bankës Qendrore Evropiane, e cila në fundin e vitit 2014 pakësoi intersat e depozitave dhe pak nga pak efekti i kësaj politike do të njihet edhe në Bullgari. Pritet se gjatë vitit 2015 interesat tek ne do të vazhdojnë të ulen dhe kjo do të thotë: më pak të ardhura nga depozitat dhe interesa më të ulëta për kreditë. Kështu do të inkurajohen kreditimi i firmave dhe tregu i pronave të patundshme.

Për shkak të politikave ekonomike kontradiktore dhe të mjedisit të paqëndrueshëm për biznes gjatë vitit 2015 firmat bullgare do ta zhvillojnë kryesisht eksportin. Një nga sektorët, të cilët do të shënojnë rritje të eksportit, kryesisht ndaj Gjermanisë, edhe gjatë këtij viti është prodhimi i detajeve dhe produkteve të gatshme. Rritje do të ketë edhe në fushën e outsorcing-ut.

Sipas Petër Ganevit nga Instituti i Studimeve Tregtare: “Të paktën në gjysmën e rajoneve të Bullgarisë gjatë vitit të kaluar ka një rritje të punësimit dhe pritje për investime më të konsiderueshme gjatë vitit 2015. Por ka edhe shumë rajone, kryesisht në Bullgari Veriore, ku situata është e keqe dhe përfaqësuesit e biznesit janë skeptikë.”

Tendenca e pakësimit të investimeve në Bullgari është e qëndrueshme për shkak të standardeve të dyfishta të politikanëve. Nga njëra anë politikanët janë bindur se kapitalet e huaja e ndikojnë mirë ekonominë, por nga ana tjetër përhapet edhe slogani popullist se investitorët e huaj eksportojnë pasurinë tonë kombëtare. Kështu formohet një lloj “kapitalizëm shtetëror”, në të cilin shumë firma varrën nga prokurimet publike, të cilat bashkë me fondet evropiane shpallen për “investimet e drejta”. Një pikëpamje e tillë i shërben skemat e ndryshme të korrupsionit dhe i dëshpëron investitorët bullgarë dhe të huaj.

“Këta njerëz kanë një ndikim të madh mbi pushtetet shtetërore, të cilat nga ana e tyre pengojnë liberalizimin e tregut. Këta njerëz janë shumë të rrezikshëm dhe vjedhin shumë prej pasurive dhe prej vlerës së shtuar të zhvillimit tonë. Për këtë arsye ne mbetemi gjithmonë në vend të fundit.”

Tani për tani nuk ekziston një tendencë, apo një lajm i mirë që mund të provokon rritjen e rejtingut kreditor të Bullgarisë dhe sipas analizatorëve ky është një problem i madh. Pavarësisht nga kjo akoma është e mundshme që të hyjnë investime strategjike, të planifikuara prej shumë kohe.

Përgatiti në shqip: Jordanka Ivanova