“Është rritur një pemë e fortë” – vetitë e pemëve të ndryshme sipas besimeve popullore

botuar më 11-08-27 9.41.PD

Lisi është pema e Perunit.

Foto: BGNES

AUDIO

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

“Është rritur një pemë e fortë dhe e degëzuar” – kështu fillojnë shumë këngë popullore bullgare. Në besimet popullore pemët e ndryshme kanë veti të ndryshme. Shumica e pemëve e ruajnë njeriun nga forcat e këqija, por nganjëherë mund të shkaktojnë telashe. Prandaj është e rëndësishme të dihet vendi dhe rëndësia e çdo një peme në sistemin e vështirë të besimeve dhe zakoneve popullore.

Një prej simboleve më të përhapura mitike të Universit është e ashtuquajtura “Pemë botërore”. Pjesët e saj të veçanta simbolizojnë idenë e ndarjes trepjesëshe të botës. Kurora është simbol i qiellit, atje jeton Zoti, shenjtorët dhe engjëjt. Kërcelli është jeta tokësore, kurse rrënjat konsiderohen si përfaqësues të botës së poshtme, nëntokësore. Sipas besimeve popullore në të gjitha këto hapësira jetojnë fuqi të ndryshme të mbinatyrshme. Përveç se është model i hapësirës së organizuar kozmike, “Pema botërore” konsiderohet si një mundësi për kalimin nga njëra botë në botën tjetër. Ky kalim është në thelbin e shumë ritualeve. Dikur, në të kaluarën ceremonitë rituale i kanë kryer nën kurorat shekullore të pemëve. Atje kanë bërë kurbane dhe kanë ofruar sakrifica, si në tempull. Në jetën e popullit tonë rolin e “Pemës botërore” e kanë luajtur disa lloje pemësh – lisi, panja e malit, arra dhe pisha. Tradita nuk ka lejuar prerjen e tyre.

Lisi është pema e Perunit – Perëndia më e madhe në mitologjinë sllave. Prandaj Gjatë Natës së Buzmit në vatër duhet të digjet një trung i madh lisi. Prej lisit punohen dhe sende për jetën e përditshme. Dikur kopanin, me të cilin gruaja ka larë rrobat, e kanë bërë vetëm prej lisi. Panja e malit gjithashtu është një pemë shumë e respektuar. Populli beson se mund të ulesh, ose të flesh nën hijen e panjës së malit, pa pasur frikë nga shpirtrat e këqija. Në përrallat popullore rrëfehet për Shën Nikolla, i cili kur lodhet nga betejat me stuhinë detare shtrihet nën hijen e panjës së malit për t’u çlodhur. Fyejt e barinjve janë bërë prej panje, si dhe gota rituale e dasmës, me të cilën të porsamartuarit pinë verë, që të jetë e lumtur jeta e tyre.

Pavarësisht se arra është pemë e shenjtë, sipas traditave popullore nuk duhet të uleni shumë kohë nën hijen e saj. Sipas besimeve popullore në qoftë se njeriu fle nën hijen e arrës, do të sëmuret.

com

Dardha nuk është nga pemët e shenjta, por populli mendon se ajo ka disa veti mbrojtëse. Në Bullgari dardha rritet edhe në pyll, edhe në livadhe dhe në fusha. Hija e saj është e mirë për korrësit dhe kositësit. Populli bullgar beson se djepat e foshnjave duhet të lidhen në pemën e dardhës, sepse ajo do t’i ruajë nga shpirtrat e këqija. Në përfytyrimet folklorike rreth djepave të foshnjave gjithmonë ka krijesa të ndryshme mitike, të cilat janë të rrezikshme për fëmijët e vegjël. Prandaj në të kaluarën nënat gjithmonë i kanë lidhur djepat e foshnjave në pemën e dardhës. Populli ka besuar gjithashtu se dardha e mbron njeriun nga takimet e këqija. Ja përse gjatë verës të gjitha vajzat kanë mbajtur mbi kokë kurora, të bëra prej gjetheve të kësaj peme, kurse dimrin gjatë Natës së Buzmit vendosja e dardhës së thatë në tryezë është e detyrueshme dhe pa këtë fryt në tryezë nuk mund të tymoset.

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva

По публикацията работи: Allbena Bezovska

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Ndaje

“Është rritur një pemë e fortë” – vetitë e pemëve të ndryshme sipas besimeve popullore

Më shumë nga rubrika

Mbrëmjet e kulturës bullgare në Shqipëri po vazhdojnë

Tingulli i gajdeve do të dëgjohet mbi livadhet e Ilindenit me rastin e tubimit në fshatin Gella

Festivali i qëndistarisë paraqet traditën e qëndisjes në fshatin Vardim