Nata e Buzmit

botuar më 11-12-22 1.24.MD

Foto: arkiv

AUDIO

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

Nëse gjatë Natës së Buzmit bie dëborë, bletët do të shumohen. Nëse moti do të jetë i mjegullt, brenda vitit do të ketë shumë ditë të vrenjtura. Natën e Buzmit ëndërrta parathonë të ardhmen, ndërsa urimet realizohen. Të shumta janë besimet popullore, të cilët shoqërojnë festat e respektuara dhe të dashura të Krishtlindjeve. Të mbetur dhe të ruajtur gjatë shekujve, ata formojnë atmosferën e papërsëritshme tipike bullgare të festës.

Nata e Buzmit, Kolendra e Vogël, Bozhiç – me të gjithë këta emra bullgarët e quajnë datën 24 dhjetor – ditën para Lindjes së Krishtit. Data u caktua nga kisha që në shekullin VI. Deri atëherë në atë periudhë të vitit shënoheshin festa të ndryshme pagane. Mirëpo, karakteristike për të gjitha këto kremte ishte, që në thelbin e tyre ishte përgatitja për pritjen e fillimit të ri, të ringjalljes dhe aktivizimit të forcave shpirtërore të njeriut. Që në kohën më të moçme në atë kohë bullgarët festuan lindjen e Zotit të Ri, Diellit të Ri, Bozhiç. Koha e solsticit dimëror të diellit në traditën popullore konsiderohet një moment special. Prandaj në kalendarin vjetor ai zë një vend të rëndësishëm. Që nga Nata e Buzmit fillojnë të ashtuquajturat ditë të ndyra, brenda të cilëve besohet se energjitë natyrore rinohen. Populli pranon, se gjatë Natës së Buzmit qielli hapet, pra thënë me fjalë të tjera hiqen kufijtë midis botës tokësore dhe asaj qiellore. Dhe mbarë simbolika e riteve, që kryhen gjatë ditës, vjen të përgatitë ndërgjegjen e njerëzve për këtë kalim te e reja.

Një nga punimet e para, me të cilat fillon përgatitja e Natës së Kërshëndellave është caktimi i buzmit – një kërcu, që vihet në zjarr Natën e Buzmit. Me buzmin bëhen paragjykime të rëndësishme për vitin që vjen. Buzmi përbën një copë kërcuri i trashë, i cili duhet të jetë aq i madh, që të mjaftojë për djegien e zjarrit gjatë tërë natës. Besohet, se kjo paracakton një vit të mbarë dhe të bereqetshëm. Për buzmin zgjidhet ndonjë pemë frutore dhe prerja e tij ishte detyrë e kryefamiljarit. Që herët në mëngjes burri i familjes me petka festive prenë buzmin. Prerja bëhet në mënyrë speciale, sepse në njërën anë bëhet një vrimë jo aq e madhe, ku vihet temjan, gjalpë, verë. Me të hyrë brenda në shtëpi me buzmin kryefamiljari pyet: “A e lavdëroni Zotin e Ri?” dhe të gjithë iu përgjigjen: “Posi e lavdërojmë Zotin e Ri! Mirë së ke na ardhur!”

Trapeza e Natës së Buzmit karakterizohet me disa gjella të zakonshme. Dikur e shtruan në dyshemenë mbi kashtë. Edhe më sot bullgarët vënë nga pak kashtë nën tryezën. Nata e Buzmit është dita e fundit e kreshmëve të krishtlindjeve, prandaj të gjitha gjellët janë pa mish. Zakonisht ato duhet të jenë tek – shtatë, nëntë, njëmbëdhjetë e kështu me radhë... Krahas ushqimit të gatuar në trapezën e Natës së Buzmit vihen edhe fruta, perime, arra, mjaltë, hudhër, grurë. Përgatitja e ushqimit fillon që me dritën e parë të mëngjesit. Vend kryesor në trapezën rituale ka buka. Gratë brumosin tri lloje bukash. Dhe kjo nuk është e rastit, buka konsiderohet kurbani i pagjak për Zotin e Porsalindur. Një nga tri bukët e përgatitura kushtohet punës ekonomike – bujqësisë, blegtorisë, të gjitha punimeve bujqësore. Me më shumë zell brumosen kulaçet e krishtlindjeve. Këtë bukë zakonisht e bëjnë gocat e reja të pamartuara si një dhuratë dashurie. Natën e Buzmit, kolendarët shkojnë shtëpi më shtëpi, që t’u urojnë familjeve, jetë të gjatë, bereqet dhe shumicë nga të gjitha. Zakonisht kolendarët ishin djem të rinj dhe çdo vashë i dhuronte të preferuarit një kulaç të tillë. Ndërsa ata uruan shëndet, bereqet, qetësi dhe pajtim.

Edhe më sot buka zë vend qëndror dhe të rëndësishëm në trapezën e Natës së Buzmit. Sipas traditës në të vihet një para për kësmet. Pasi mbarë familja mblidhet rreth trapezës, ushqimi temjaniset nga më i moshuari dhe ai thyen bukën. Copa e parë e bukës është për Hyjlindësen. Nëse paraja është në këtë copë, atëherë viti do të jetë i mbarë për të gjithë anëtarët e familjes. Sa më e bollshme do të jetë trapeza e Natës së Buzmit, aq më e mirë do të jetë Viti i Ri. Dhe gjatë ushqimit asnjeri nuk duhet të ngrihet nga tryeza, që të mos ik kësmeti nga shtëpia.

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova

По публикацията работи: Allbena Bezovska

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Ndaje

Nata e Buzmit

Më shumë nga rubrika

Arife - dita kur myslimanët përgatiten për Kurban Bajramin

Ngjitja e Zotit Jezu Krisht në Qiell është ndër festat e preferuara të bullgarëve

Fytyrat e folklorit ballkanik prezanton një ekspozitë fotografike në qytetin Kërxhali