Në qendrën e lagjes prestigjioze “Lozenec” në Sofje dhe në afërsi të rezidencës qeveritare gjendet lokaliteti Kryqi. Dikur në këtë vend janë organizuar ndeje të mëdha. Emri i lokalitetit ka të bëjë me një kryq guri i cili u vendos pas Çlirimit të Bullgarisë më 1878. Sipas historianëve, ky është monumenti i parë memorial në kryeqytetin e Shtetit të Tretë Bullgar.

Kryqi u vendos falë ndihmës financiare të banorëve të “Lozenec”-it në përkujtim të dëshmorëve. Patriku i atëhershëm Ekzarh Josif ia dha monumentit bekimin e vet. “Kryqi dallohet për nga forma dhe mbishkrimi, duke personifikuar një mendim modern. Ky monument duket ndryshe në raport me kryqet karakteristike për shek. XIX-të”, komentoi znj. Katelina Saltirova-Pavllova. Ajo është eksperte në ndërmarrjen bashkiake “Sofja e vjetër”.

“Disa vite me radhë në lokalitetin Kryqi kryeqytetas dhe banorë të fshatrave përreth janë mbledhur për të festuar Ditën e Çlirimit. Dikur në Ditën e Ngjitjes së Jezusit në qiell në këtë vend janë organizuar festa të ndryshme lidhur me kryqin – sqaroi ekspertja. – Të ardhurit e parë janë vendosur në Lozenec me tufë delesh dhe dalëngadalë kanë filluar të ndajnë tokën. Pas viteve të 80-ta nuk kishte ndeje më. Praktika e mbledhjes së njerëzve dhe e festimeve u prish krejtësisht gjatë viteve 20-ta të shek. XX-të, kur në Lozenec filluan të vendoseshin të ardhurit nga lufta.”

© Foto: Darina Grigorova

Kisha “Metamorfoza e Shpëtimtarit”