Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Kërpudhat ekzotike dhe mjekuese në Bullgari

Kërpudha perle (Pleurotus ostreatus)
Foto: wikipedia.org

Kërpudhat e egra janë një nga pasuritë natyrore të Bullgarisë, një e treta prej territorit të së cilës përbëjnë malet dhe pyjet. Më se 200 lloje prej kërpudhave që rriten në vend janë të ngrënshme. Më e shijshmja prej tyre është Kërpudha e ngrënshme – Boletus edulis. Krahas kësaj kjo është kërpudha me rëndësi më të madhe ekonomike. Mirëpo, kërpudhat nuk hyjnë si substancë mjekësore në farmacinë bullgare. Interesi ndaj cilësive kuruese të kërpudhave në Bullgari është një fenomen i ri. Lidhur me këtë u botuan shumë fakte interesante dhe kureshtare. Kështu për shembull mësuam, se super kërpudhat aziatike reishi – kërpudha perandorake e jetës së gjatë Ganoderma lucidum, me gjithë edhe rrallë haset edhe në Bullgari. Sipas librit të specialistit Vlladimir Vëzharov, kërpudhat mjekuese te ne janë më se 50 lloje, kryesisht kërpudha druri.

© Foto: wikipedia.org

Fomes fomentarius

Medicina e lashtë kineze e konsideronte ato kërpudha “të shkëlqyeshme” për arsye të forcës të tyre mjekuese. Disa prej tyre ishin të arritshme vetëm për familjen e perandorit, sepse shkëmbeheshin kundrejt aq flori ose argjendi, që i barazoheshin peshës së tyre. Tashmë ka të dhëna, se disa prej këtyre kërpudhave hasen edhe në Bullgari. Mirëpo, shumë prej tyre janë në Librin e Kuq të Llojeve të Kërcënuara. Ndër kërpudhat mjekuese, me popullaritet më të madh, në Bullgari është Pleurotus ostreatus. Kjo është një kërpudhë me cilësi të mrekullueshme dhe shumë e shijshme. Krahas kësaj ajo posedon edhe një forcë të madhe mjekuese, e cila deri tani vonë nuk dihej. Shumë e dobishme për shëndetin është edhe kërpudha Fomes fomentarius, prej së cilës stërgjyshërit tanë ndizeshin zjarrin e tyre. Edhe kjo kërpudhë përveçse është mjekuese ka një efekt të fortë pastrues mbi organizmin. Nga super kërpudhat kineze një përhapje më të gjerë ka Chaga ose Inonotus obliquus.

© Foto: wikipedia.org

Inonotus obliquus

“Kjo është një kërpudhë, që rrit në lartësi mbi 1600 metra në pyjet e natyrshme të balosheve. Mështeknat që rritin në nivelin më të ulët janë të pyllëzuara nga njeriu dhe në ato pyje kërpudha të tilla nuk hasen – tregon Marija Bonçeva nga revista “Osem”. – Kjo kërpudhë është e dallueshme. Ajo është shumë e madhe dhe pesha e saj arrin disa kilogramë. Është me ngjyrë të errët. Ajo rrit mbi trungjet e balosheve më se 50 vjeçare. Ata që mbledhin këtë kërpudhë, duhet të disponojnë thikë, daltë dhe sharrë, sepse është shumë e ngurtë. Prej saj hidhet pothuajse kjo një e treta, që ka rritur pranë trungut. Pjesa tjetër copëtohet dhe thahet. Pas tharjes bëhet pluhur dhe ekstrakt alkooli. Kjo recetë i përket popujve siberian, të cilët kanë tradita shekullore në shfrytëzimin e kërpudhave me qëllime mjekësore, duke përfshirë edhe sëmundjet e kancerit.”

Cilësi kuruese posedojnë shumica e kërpudhave të druve. “Kërpudhat, që rritin mbi trungjet e pemëve mund të shfrytëzohen për mjekimin e kancerit. Dhe kjo për arsye të përmbajtjes së lartë të polisaharideve dhe më saktë të beta glykonamineve – thotë zonja Bonçeva. – Ato stimulojnë sistemin e imunit. Në rast sëmundjeje të rënda, dimë, se organizmi ka nevojë për forcimin e imunitetit. Ndërsa kjo kërpudhë stimulon makrofakat. Ato janë komplekse në trupin e njeriut, funksioni i të cilëve është të persekutojnë qelizat mutant, radikalet e lira, toksinat.”

© Foto: wikipedia.org

Grifola frondosa

Megjithë edhe rrallë dhe vështirë në pyjet bullgare mund të zbulohet edhe kërpudha e mrekullueshme Grifola frondosa – majtake. Për të zonja Boneva shpjegon: “Në Japoni kjo kërpudhë quhet kërpudha e gejsheve. Ajo posedon një forcë të madhe si stimuluese e sistemit imun. Ndihmon edhe për hollimin e trupit. Gejshet ishin të detyruar të shijojnë çdo gjellë, që të mos kishte helm. Prandaj ato konsumoheshin këtë kërpudhë, që të mbeten me figura të mira. Majtake është plotë aminoacide, mikroelemente, disa prej të cilëve të rralla. Ajo ndikon shumë mirë te disa sëmundje të rënda.”

© Foto: wikipedia.org

Ganoderma lucidum

Më e mira është, se kërpudhat e druve nuk kanë çifte helmuese. Mirëpo, është e keqe, se shumë rrallë hasen në pyjet bullgare. Ato rritin në këndet më të largëta të natyrës së egër. Edhe kërpudha “rejshi” Ganoderma lucidum, e cila sipas mitologjisë aziatike është më shëruese, nuk zbulohet lehtë. Ndër të tjerët ajo është e ndaluar për mbledhjen, sepse tek ne është duke zhdukur. Rejshi është objekt i interesit të jashtëzakonshëm të studiuesve në SHBA-në, Gjermani, Rusi dhe Japoni. Shkencëtarët dëshirojnë të zbulojnë cilësitë e saj që ndikojnë aq mirë mbi të sëmurët nga kanceri.

© Foto: wikipedia.org

Qeleposhja (Amanita muscaria)

Në librin “Kërpudhat mjekuese në Bullgari” për çudi haset edhe Qeleposhja (Amanita muscaria) një përfaqësuese emblematike të kërpudhave helmuese te ne. Sipas autorit Vlladimir Vëzharov në sasi të vogla, në doza të kontrolluara, ajo mund të shfrytëzohet edhe si ilaç.

“Dihet, se disa prej helmeve më të forta janë edhe disa prej ilaçeve më të fuqishme – kujton zonja Bonçeva. – Amanita muscaria që nga lashtësia përdoret nga shumë fise siberiane. Edhe në traditat e popujve të Altajit ajo shfrytëzohet për ngjalljen e halucinacioneve.”

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova
По публикацията работи: Maria Dimitrova-Pisho


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Çfarë parashikon buxheti i BE-së për vitin 2025

Lidhur me miratimin të mërkurën e kaluar të përbërjes së re të Komisionit Evropian, i cili zyrtarisht mori detyrën para disa ditësh, iu kushtua më pak vëmendje një ngjarjeje tjetër të rëndësishme të së njëjtës ditë - miratimit të buxhetit të Bashkimit..

botuar më 24-12-04 2.50.MD

Nxënës bullgarë janë të parët në një konkurs evropian të së drejtës ndërkombëtare

Ekipi i shkollës së mesme të dytë angleze në Sofje “Thomas Xhefersën” fitoi Konkursin e Gjashtë Evropian të Drejtësisë për nxënës, i cili u mbajt në Rumani, njoftoi Ministria e Arsimit. Në konkurs, nxënësit bëjnë një simulim të procesit gjyqësor mbi..

botuar më 24-12-03 12.41.MD

Dita e Antarktidës shënohet në Universitetin e Sofjes “Shën Kliment Ohridski”

Qendra Kombëtare për Kërkime Polare dhe Instituti Bullgar i Antarktidës organizojnë një takim ndërkombëtar me rastin e Ditës së Antarktidës. Më 3 dhjetor shënohen 65 vjet nga nënshkrimi i Traktatit të Antarktidës. Veprimtaria, që do të mbahet në..

botuar më 24-12-03 6.30.PD