Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Google, gulash apo GULAG – injoranca e brezit të ri për periudhën komuniste

Të rinjtë shpesh çuditen nëse Monumenti i braktisur i Partisë Socialiste Bullgare nuk është një “pjatë fluturuese” nga një epokë tjetër.
Foto: Veneta Pavllova

Sipas të dhënave të një hulumtimi kombëtar, të rinjtë në vend janë plotësisht të ngatërruar për sa i përket së kaluarës totalitare. Doli, se shumica prej tyre nuk e dinë për Perden e Hekurit të Luftës së Ftohtë, diktaturën komuniste, as për kampet e përqendrimit. Një pjesë e të anketuarve mendojnë se GULAG, pra kampet e internimit dhe të punës së detyruar në Bashkimin Sovjetik, është një motor kërkimi në internet për analogji me gjellën hungareze “gulash”. Edhe pse të rinjtë nuk e dinë se çfarë do të thotë komunizmi, shumica prej tyre pohojnë se, në qoftë se kinin zgjedhje, do të jetonin në periudhën e ish-liderit komunist Todor Zhivkov, në vend të jetojnë në kohën bashkëkohore të krizës ekonomike, protestave në masë dhe të mungesës së perspektivës në të ardhmen.

© Foto: Veneta Nikollova

Gjurmët e së kaluarës komuniste qëndrojnë edhe në të sotmen. “Siguria e lëvizjes rrugore – vepra e të gjithëve.”

Padyshim, një nga shkaqet e injorancës së brezit të lindur pas 1989-ës ka të bëjë me përmbajtjen në librat historikë. Të rinjtë mësojnë për të kaluarën 45-vjeçare komuniste brenda disa faqeve. Mos e marrim parasysh faktin, se përmbajtja për këtë periudhë të historisë bullgare është hedhur pa komente dhe sqarime, bile në mënyrë shumë të mërzitshme. Përveç kësaj, asnjë pyetje për periudhën e komunizmit nuk është përfshirë në provimet e maturës dhe në ato të aplikimit në universitet. Ja pse nuk duhet të çuditemi pse të rinjtë bullgarë shpeshherë kanë mendime romantike për vitet e socializmit. Sipas hulumtimit kombëtar, 14% e të anketuarve përkufizojnë periudhën e viteve 1944-1989 më tepër “demokratik”, ndërsa 40% janë të mendimit se, Todor Zhivkov ka mbrojtur vlerat e lirisë dhe demokracisë. Pjesa dërmuese e të rinjve bullgarë nuk ka dëgjuar fare për punën e Sigurimit Komunist. Si duket, rrëfimet e prindërve të tyre për ngrohjen e lirë qendrore, kopshtet e fëmijëve falas dhe vendpushimet e enteve shtetërore, janë më bindëse se sa janë informacionet për Sigurinë Kombëtare, të hedhura në librat mësimorë, për censurën, për kampet e punës dhe për represionet politike. Brezi i viteve të trancizionit është rënë në injorancë të madhe për krimet e rrepta të shekullit të XX-të. 80% e të anketuarve nuk e dinë se çfarë do të thotë GULAG, 41% prej tyre nuk kanë dëgjuar për kampin e përqendrimit në Belene të Bullgarisë, derisa 42% nuk e dinë se Hitleri dhe Stalin kanë qenë diktatorë. Në krahasim me të rinjtë në Rumani, ata të fundit dinë më shumë. Në Rumani është botuar një libër mësimor, ndaj të cilit janë ngjitur filma DVD, ku nxirren në pah hollësirat rreth diktaturës së Çausheskut.

© Foto: Veneta Nikollova

42% prej bullgarëve të rinj nuk e dinë se Stalin ka qenë diktator.

Më 2008 Bullgaria dhe gjashtë shtete të ish-Bashkimit Sovjetik kanë firmosur të ashtuquajturën “Deklaratë të Parisit” për ndërgjegje evropiane dhe komunizëm. Në deklaratë përveç dënimit të regjimit të rreptë të represioneve, ngulet këmbë që shtetet e përfshira në të të korrigjojnë librat e tyre të historisë me qëllim që nxënësit të mësojnë për komunizmin ashtu siç për nazizmin. Ky dokument ka më tepër karakter rekomandues dhe moral-etik. Megjithëse nga firmosja e deklaratës kaluan pesë vite, në Bullgari nuk u ndryshua gjë. Masat e rrepta të regjimit komunist vazhdojnë të jenë temë tabu në sistemin bullgar të arsimit. Mos flasim që Bullgaria është i vetmi shtet të ish-Bllokut Socialist ku nuk ka Muze të Komunizmit, i cili të nxjerrë në pah krimet e eksperimentit 45-vjeçar publik. Pse?

“Në fund të fundit sqarimi i së kaluarës komuniste është ushtrim i ndërgjegjes”, tha politologjia rumune Dr. Raluka Grosesku gjatë Konferencës Ndërkombëtare kushtuar kësaj teme që konferencë u mbajt para pak kohësh në Sofje. Politologjia rumune pohoi se, edhe në Rumani një pjesë e konsiderueshme e të rriturve kanë nostalgji për periudhën e socializmit. “Megjithatë, askujt në Rumani nuk i vjen në mendje për të ngritur monumente të Çausheskut ose për të vënë billoborde me imazhin e tij buzë rrugës, siç po ndodh në Bullgari. Kjo është absurde”, deklaroi politologjia rumune në lidhje me festimet kushtuar përvjetorit të Todor Zhivkovit.

© Foto: Veneta Nikollova

Sipas 40% të të rinjve, Todor Zhivkov ka mbrojtur vlerat e lirisë dhe demokracisë.

Gjithnjë e më shumë bullgarë ia bëjnë vetes pyetje si do të racionalizojmë të tanishmen pa ditur të vërtetën për të kaluarën. A është ky fakt një mungesë të bërë pa dashje në sistemin bullgar të arsimit? Kësaj pyetje do të përgjigjemi, duke cituar romanin “1984” të George Orwell-it: “Ky i cili kontrollon të kaluarën, e kontrollojë dhe të tanishmen. Ky i cili kontrollon të tanishmen, e kontrollon dhe të kaluarën.”

Përgatiti në shqip: Anna Kapitanova
По публикацията работи: Veneta Nikollova


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Një filial i Universitetit në qytetin Ruse do të hapet në Taraklia

Një filial i Universitetit Ruse do të hapet në qytetin moldavian Taraklia. Kjo u vendos me një dekret të Këshillit të Ministrave. Udhëheqja e Universitetit në Ruse përpiqet për të hapur një filial të tij në qytetin moldavian që nga viti 2016...

botuar më 24-03-28 5.32.MD

Në BE, shkalla e vdekshmërisë për shkak të një aksidenti kardiovaskular është më e larta në Bullgari

Çdo vit në BE ka më shumë se 6 milionë raste të reja dhe mbi 1.8 milionë vdekje që lidhen me sëmundjet kardiovaskulare, raporton BTA, duke cituar zëvendëskryeministren dhe ministren e punëve të jashtme në dorëheqje Maria Gabriel. Në një konferencë..

botuar më 24-03-28 11.23.PD

Mbi 900 fëmijë në vendin tonë janë në pritje të prindërve birësues, është dyfishuar numri i atyre që duan të birësojnë

Në fillim të këtij viti më shumë se 1600 familje kanë treguar gatishmëri për të birësuar një fëmijë dhe numri i fëmijëve për të cilët janë kërkuar birësues të përshtatshëm ka qenë pak më shumë se 900. Sipas të dhënave të Agjencisë së Ndihmës..

botuar më 24-03-28 8.54.PD