Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Hardhia dhe vera në besimet popullore bullgare

БНР Новини
Foto: BGNES


Hardhia dhe vera janë të pranishme në trojet tona që nga kohërat e lashta e deri më sot – duke filluar nga festat kushtuar Dionisit e gjer te festa folklorike Trifon Zarezan.

Fidani i hardhisë është vendosur në kokën e perëndisë Dionis. Në kulturën e lashtë të shumerëve gjethi i hardhisë është simbol i jetës. Po të jetë e prerë mbi monedhat antike, ai është shenjë bereqeti dhe mirëqenieje. Te ne simboli i gjethit të hardhisë dhe i rrushit mund të shihet kudo – në qëndisjet e grave nga epoka e Rilindjes, në zbukurimet plastike të bukëve të ritit. Ato mund të shihen edhe në ikonostaset e mbuluara me gdhendje druri në tempujt bullgarë. Tekstet evangjelike e krahasojnë Krishtin me një hardhi, kurse nxënësit e tij – me çibukë hardhie. Sipas fjalëve të tij ai është një hardhi e vërtetë, kurse Ati i tij është vreshtari. Në fenë e krishterë hardhia është pema e jetës dhe e diturisë, frytet e saj janë simboli i “shpresës për botën e lumtur të përtejme”. Sipas besimeve hardhia është mbjellë në Parajsë nga Djalli. Prandaj flitet se ajo është njëkohësisht bimë e parajsës dhe bimë djallëzore. Pas përmbytjes së madhe uji rrëmbeu nga parajsa një hardhi, kurse Noja e gjeti dhe e mbolli në tokë. Për shkak të personalitetit të shenjtë të Nojës Zoti ndryshoi qëndrimet e popullit ndaj saj. Mirëpo, njerëzit gjithmonë duhet të jenë të vëmendshëm, sepse hardhia vazhdon të ketë një natyrë të dyfishtë. Ajo mund të jetë në dëm të çdonjërit, i cili abuzon me një prej dhuratave të saj – verën. Në proverbat bullgarë vera gjithashtu është përshkruar në mënyrë të ndryshme.

СнимкаNë traditën tonë bujqësore ekzistojnë një sërë rregullash dhe ritesh, të cilat shoqërojnë mbjelljen dhe mirëmbajtjen e hardhive. Besohet se vreshti i ri mbillet, kur hëna është e plotë, që të jenë të plota edhe fuçitë e verës. Kjo nuk duhet të ndodhë kur viti është i brishtë, sepse hardhia nuk do të lindë frytë. Megjithëse gjithçka lidhur me hardhinë dhe verën konsiderohet punë meshkujsh, mbjelljen e saj e fillon një grua, e cila ka lindur shumë fëmijë të shëndoshë. Duke shprehur urime për mirëqenie dhe bereqet, ajo e ujit tri herë me verë të bardhë tokën në formën e kryqit dhe që pas kësaj meshkujt e fillojnë punën e tyre. Në ditën e mbjelljes gatuhen fasule. Në tryezë është e detyrueshme dhe vera. Që të prodhohet verë e mirë, zbatohet një ritual me bukën, që titullohet “fuçia”. Ajo përgatitet në vigjilje të krishtlindjeve nga pak brumë, e cila ngjan me enën e drurit, kur ruhet vera. Dekorimi është me shkopinj brumi, të cilat radhiten si ato të fuçisë. Zoti i shtëpisë e mbush simbolikisht bukën me verë dhe pi nga ajo. Të gjithë të pranishmit këpusin nja një copë buke dhe e vendosin te vreshtat. Buka të tilla përdoren edhe në ritualet e Trifon Zarezanit, si dhe gjatë mbjelljes së hardhive.

Nuk duhet të hidhet rrush në zjarr, ose në ndonjë vend të ndotur – nga ajo përgatitet kungata. Në qoftë se rrushi hidhet në zjarr, atëherë frutat e hardhisë do të thahen. Një prej shenjave se do të ketë verë të bukur gjatë vjeshtës, janë ylberet e shumta verën. Kjo do të thotë se edhe korrjet e grurit do të jenë të mira. Sipas besimeve popullore të gjitha dhuratat e hardhisë kanë veti pastruese. Mjekësia popullore rekomandon pijen e lëngut të rrushit për kurimin e sëmundjeve të ndryshme. Me verën dhe bukën nuk mund të bëhen magji, kaq të pastra janë ato. Madje uthulla e prodhuar nga vera përdoret për të mos na kapur syri i keq.

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva




Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Ngjitja e Zotit Jezu Krisht në Qiell është ndër festat e preferuara të bullgarëve

Sivjet më 13 qershor Kisha Ortodokse Bullgare kremton Ngjitjen e Zotit, ditën kur Krishti i Ringjallur ngjitet sërish në qiell te i Ati i Tij. Festa e madhe e krishterë është e lëvizshme dhe gjithmonë bie të enjten, ditën e dyzetë pas Ngjalljes së..

botuar më 24-06-13 6.10.PD

Fytyrat e folklorit ballkanik prezanton një ekspozitë fotografike në qytetin Kërxhali

Më 3 qershor, në Galerinë e Arteve "Krëg" në qytetin Kërxhali hapet ekspozita fotografike "Etno Paleta - Fytyrat e Folklorit Ballkanik" e gazetarit dhe historian Georgi Kullov. Ekspozita u frymëzua nga shumëllojshmëria e kostumeve tradicionale..

botuar më 24-06-03 6.35.PD

50 çeverme të Rodopeve i presin mysafirët e Farmfestës në Momçillgrad

Në rrëzë të parkut pyjor të qytetit të Momçillgradit në malin е Rodopeve, zhvillohet edicioni i dytë i Farmfestës "Momçillgrad". Festivali i fermerëve u ofron vizitorëve të tij pjata të shijshme nga Rodopet, njohje me kafshët dhe racat vendase,..

botuar më 24-05-25 6.40.PD