Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Viti 1976: Manastiri i Rilës – rojtari shekullor i shpirtit bullgar

БНР Новини
Foto: arkiv

Manastiri i Rilës është një nga simbolet e Bullgarisë. Ai u shpall monument kombëtar historik në vitin 1976, kurse në vitin 1983 u përfshi në Listën e Trashëgimisë Botërore Kulturore të UNESKO-së. Manastiri shtrihet në një sipërfaqe prej 8800 metrash katrorë dhe përfshin godina kishtare, të banimit dhe ekonomike. Mure të trasha prej guri me lartësi 22 metra rrethojnë oborrin e manastirit, në mesë të të cilit ngrihet Kisha “Lindja e Hyjlindëses”, Kulla e Hreljos, ndërsa përreth – godinat e banimit dhe ekonomike. Në manastir ka afro 300 dhoma dhe një muze, i cili ruan historinë e kësaj shenjtërore të lashtë. Manastiri u themelua gjatë gjysmës së parë të shekullit X, kur murgu Shën Ivan Rillski, mbrojtësi qiellor i popullit bullgar, zgjodhi oshënarisë si rruga e vetme për unitetin me Zotin. Me kalimin e kohës manastiri u shndërrua në një nga qendrat më të rëndësishme të krishtere të shtetit bullgar. Dy mbretër bullgarë – Ivan Aleksandër dhe Ivan Shishman, ndanë shumë mjete për mirëmbajtjen e tij. Me këtë ndihmë dhe puna vetëmohuese e besimtarëve Manastiri Rillski u lulëzua në kohën e mesjetës midis shekujve XII dhe XIV. Në shekullin XIV në sajë të bujarisë së sunduesit feudal vendor Hreljo Dragovoll manastiri u përmirësua. Ndërtesat u zbukuruan me një arkitekturë dhe dekorim të pasur të brendshëm.

Në Fondin e Artë të Radios Kombëtare Bullgare ruhen kujtimet e bibliotekarit të ndjerë të Manastirit të Rilës Stojan Bahçevanxhiev. Ai tregon historinë e manastirit:

“Që nga themelimi Manastiri Rillski u bë një vatër kulturore dhe letrare. Jemi të mendimit, se Ivan Rillski jo vetëm që ishte një njeri i arsimuar, por posedonte një kulturë të pasur. Testamenti, që ai u la nxënësve, përmban të dhëna interesante për marrëdhëniet midis murgjve, midis igumenit dhe vëllezërit dhe në përgjithësi të dhëna për jetën e murgjve në manastir. Ka të ngjarë se vet Ivan Rillski u mësonte murgjve të lexojnë dhe të shkruajnë dhe iu jepte atyre këshilla si të zhvillojnë këtë veprimtari më tutje. Pas vdekjes së tij në manastir u zhvillua një veprimtari të gjerë letrare. Në një kopje të testamentit të Ivan Rillskit nga shekulli XIV thuhet, se kur pushtuesit turq e afruan Manastirin Rillski, igumeni i atëhershëm Domecian kërkoi nga murgjit të fshehin të gjitha sendet e çmueshme prej floriri dhe prej argjendi, veshjet dhe librat për shërbesat fetarepër të mos u përdhosur nga pabesët. Nuk dihet çfarë u bë me këtë shenjtëri pas pushtimit të saj nga turqit. Përafërsisht në vitin 1420 manastiri u shkatërrua dhe afro 30 vite me radhë mbeti në shkretim. Në vitin 1450 ai u rimëkëmbë. Nga kjo kohë është libri “Katër ungjijtë e Simonit.”

Gjatë kohës së Rilindjes Kombëtare Bullgare (shekujt XVIII-XIX), Manastiri i Rilës ishte djepi, i cili i ndizte shkënditë e besimit, shpirtit dhe arsimit në trojet bullgare. Me ndihmën e murgjërisë në vendbanimet më të mëdha u krijuan afro 50 manastire.

Pamja e godinave që sot shihen në manastir i detyrohet arkitektit të parë bullgar Aleksi Rilec, i cili në periudhën nga viti 1816 deri në vitin 1819 projektoi planin arkitekturor dhe udhëhiqte ndërtimin e tri prej krahëve të manastirit. Nga mesi i shekullit XIX daton kisha kryesore “Lindja e Hyjlindëses”. Ajo është vepër e mjeshtrit Pavell Ivanoviç. Afresket mbi muret janë vepër e shumë mjeshtërve, por vetëm Zahari Zograf e ka nënshkruar freskat e tij. Një pasuri tepër e vlefshme është ikonostasi i lyer me flori me gdhendjen e tij origjinale dhe të papërsëritshme mbi dru.

Sot bukuria dhe historia e Manastirit të Rilës janë të ruajtur plotësisht. Ai përbën një muze të vërtetë të shpirtit bullgar të ruajtur gjatë shekujve. Me statutin e monumentit kombëtar dhe botëror çdo vit ai tërheq një numër të madh turistësh bullgarë dhe të huaj.

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Ekuipazhi i anijes kozmike “Sojuz TM 5” Aleksandër Aleksandrov, Viktor Savinih dhe Anatolij Solovjov.

Viti 1988 – Bullgaria u bë shteti i gjashtë kozmik në botë

A ëndërrojnë kozmonautët kështu siç ëndërrojnë njerëzit e tjerë? Përgjigja pozitive e kësaj pyetje nuk erdhi shpejtë dhe lehtësisht. Kjo u bë në vitin 1988 në kuadrin e programit shkencor “Shipka”, të cilin kozmonauti bullgar Aleksandër Aleksandrov e..

botuar më 15-06-13 3.55.MD

1987: Fillojnë protestat shoqërore kundër helmimit me gaz të qytetit Ruse

Më 23 shtator të vitit 1987 para Monumentit të Lirisë në Ruse zhvillohet ceremonia e lidhjes së shamive të kuqe pionierëve. Në të njëjtën kohë nga qyteti rumun Gjurgevo në drejtim të qytetit Ruse për herë të radhës lëvizej një re me erën mbytëse të..

botuar më 15-06-06 3.10.MD

Viti 1986 – Si kalon koha e hareshme e fëmijërisë

Viti ishte 1986. Pas një periudhe trevjeçare të xhirimit dhe pas shumë peripecive Televizioni Kombëtar Bullgar filloi të shfaqë filmin me seri “Vasko da Gama nga fshati Rupça. Regjisori Dimitrë Petrov lavdërohej si një mjeshtër i madh në punën me..

botuar më 15-05-30 12.15.MD