Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Pemët më të preferuara të bullgarit

БНР Новини
Foto: BGNES

Rreth festave të Krishtlindjeve dhe të Vitit të Ri më shumë kërkohen bredhat dhe pishat. Me ta e bëjmë shtëpinë tonë më të bukur dhe sjellim ndjenje festive. Gjatë viteve të fundit gjithnjë e më shumë kërkohen pemët festive me rrënjë. Kështu më vonë mund ta mbjellim pemën në kopshtin e afërt, në park apo në oborrin fshatar. Gjatë këtyre ditëve shumë kërkohet edhe thana. Njeriu nuk mund të ketë të gjitha llojet e pemëve në oborrin e vet, por bullgari gjithmonë ka përpjekur ta kompensojë këtë duke mbajtur në shtëpinë e vet sende të posaçme – të dobishme, që kanë veti magjike apo parandalimi – shkruan në një studim të vet gazetari Stefan Janakiev.

Në kulturën popullore bullgare thana është një pemë magjike, sjell shpresë për shëndet, jetë të gjatë dhe fat të mirë. Është simbol i jetëgjatësisë për shkak të lëndës së vet të fortë. Prej thanës bullgarët kanë bërë dorezat më të bukura dhe më të qëndrueshme të armëve, kavallet me zë më të ëmbël dhe pjesët e drunjta të gajdeve. Lënda e fort e thanës është e përshtatshme për lëmim e pastaj mbi të mund të bëhen zbukurime me argjend. Prej thane është shkopi, me të cilin mysafiri i parë në shtëpi në festën e Shën Ignat Hyjmbajtësi(20 dhjetor), trazon prushin në oxhak për shëndet dhe për lumturi. Në çdo një Pazar në Bullgari para Krishtlindjeve shiten degëza thane.

Një pemë tjetër shumë e preferuar për bullgarin është frashri. Për të thuhet se është një dru që sjell lumturi. Ka shumë kënga të Krishtlindjeve, në të cilat këndohet se është “pema e parajsës” apo “pema botërore”. Ndër bimët më të nderuar për bullgarin renditet edhe panja. Nën hijen e saj njeriu mund të fle pa frikësuar nga magjitë apo nga demonët e këqij.  Bariu, i cili i bie kavallit të panjës mund të shkojë edhe në vendet më të rrezikshme, ku jetojnë zanat. Dikur u besua se enët më të rëndësishme të shtëpisë – plloska dhe vedra, po të ishin përpunuar prej panjës, patën mundësi ndaj forcave të këqija.

Në sheshet e fshatrave bullgarët kanë mbjellë akoma një pemë tjetër të preferuar – rrapin. Nën hijen e tij kanë ulur për të pushuar. Sot në shumë fshatra dhe qytete bullgare ka pemë shumëshekullore të këtij lloji. Ju ofrojmë historinë e një druri të tillë. Drejtohemi tek fshati Xhigurovo (Bullgari Jugperëndimore, afër qytetit Sandanski). Ai ndodhet në rrëzat e malit Pirin. Një rrap tetëshekullor është kurioziteti i tij kryesor. Për pemën e vjetër na tregon Snezhana Dimitrova, sekretare e vatrës vendëse të kulturës:

“Në bibliotekën tonë ka një libër, në të cilën është përshkruar legjenda për këtë pemë shekullore. Në fshat pati 2 kisha: “Shën e Diela” dhe “Shën Mari”. Në një ditë festive një prift erdhi këtu për të lutur. Ai nguli në tokë një degë rrapi për të lidhur në të kallin e vet. Pas liturgjisë ai zgjidhi kallin dhe iki, kurse në vendin e degës rriti një pemë të madhe shekullore. Supozohet se mosha e saj është më se 800 vjeç. Gjatë viteve pika më e rëndësishme e fshatit gjithmonë ka qenë vendi rreth rrapit ku po ndodhet sheshi i Xhigurovos. Pranë pemës ndodhet një çezmë, ku njerëzit nga tërë rrethi i qytetit Sandanski vijnë për të mbushur ujë. Uji ynë është shumë i pastër dhe i shijshëm. Rrapi ka një trung të degëzuar dhe në të është formuar një zgërbonjë. Njerëzit e moshuar kujtojnë se në këtë zgërbonjë dikur ka pasur një furrë për bukë. Rreth saj njerëzit u mblodhën për të blerë bukë dhe për të bërë llafe. Për ne ky është një nga vendet më të preferuara të fshatit. Atje ndodhet stacioni i autobusit. E përdorim pemën për të orientuar. Them: “kur arrin rrapin – majtas apo djathtas...”

Gjatë vitit të kaluar rrapi i fshatit Xhigutovo u bë pjesë e listës prestigjioze të pemëve shekullore të Bullgarisë. Ai ishte ndër finalistët e dhjetë të edicionit të pestë të konkursit “Pemë me rrënjë 2014. Deri në finalin e këtij konkursi arriti akoma një pemë tjetër e rajonit të qytetit Sandanski – në kategorinë “Pemët shekullore po flasin” juria klasifikoi Rrapin Lindor, i cili tashmë 13 shekuj hedh hirin e vet mbi vendin ku po ndodhet manastiri “Shën Gjegji Fitimtari”, në fshatin Zlatolist, që ndodhet afër fshatit Xhigurovo.

Përgatiti në shqip: Jordanka Ivanova



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Gjeorgjia: tërheqja nga vlerat evropiane dhe përgjigja e mundshme e BE-së

Këshilli i Punëve të Jashtme i BE-së u mblodh për të diskutuar vendosjen e masave shtesë kundër autoriteteve gjeorgjiane lidhur me përdorimin brutal të forcës nga policia, ndalimin e protestuesve dhe liderëve të opozitës dhe persekutimin e synuar të..

botuar më 24-12-17 8.40.MD
Lojat me maska

Në Sofje hapet ekspozita "Thesaret e gjalla njerëzore - Bullgari"

Instituti i Etnologjisë dhe Folklorit me Muzeun Etnografik pranë Akademisë Bullgare të Shkencave hap ekspozitën "Thesaret e Gjalla Njerëzore - Bullgaria" në qendër të Sofjes, nën kupolën “Largoto”. Ekspozita paraqet 44 elementët e trashëgimisë..

botuar më 24-12-17 5.55.PD

Një projekti ruan traditat dhe zakonet e bullgarëve të Bosilegradit

Shoqata "GLAS" - Bosilegrad mblodhi në një seri prej 25 video-raportesh histori nga e kaluara dhe e tashmja e shumicës së fshatrave të Bosilegradit të banuara nga bullgarë etnikë. Videot mund të ndiqen përmes portalit "Glaspress" dhe Agjencisë..

botuar më 24-12-16 4.04.MD