“Që kur isha fëmijë ëndërrova të bëhem këngëtare popullore – si këngëtarët e mëdhenj nga krahina e malit Stranxha, prej të cilëve u mësova” – rrëfen Irena Stankova. Kohët e fundit ajo incizoi disa këngë për fondin e Radios Kombëtare Bullgare, bashkë me Orkestrën e Muzikës Popullore me dirigjent Dimitër Hristov. Në fondin tonë ruhen disa prej shfaqjeve të saj më të hershme që në vitet e fëmijërisë. Interpretimet janë nga konkurse dhe festa të ndryshme folklorike.
“Këngët, të cilat i interpretoj janë nga krahina folklorike e malit Stranxha. Meloditë e para i mësova nga gjyshi dhe gjyshja, të cilët kënduan pa u ndërprerë. Isha e vogël, kur mora pjesë në konkursin i kushtuar këngëve të këngëtares Magda Pushkarova, organizuar në qytetin Mallko Tërnovo. Atëherë ajo pëlqeu interpretimin tim të këngës së saj “Pse nuk më marton o moj nënë” dhe në mënyrë simbolike më quajti “e reja Magda Pushkarova”. Përveç prej saj mësova edhe te këngëtare të tjera të mëdha të krahinës Stranxha Kalinka Zgurova dhe Janka Rupkina. Një shkollë e madhe për mua ishin konkurset. Në vitin 1995 u prezantova në tubimin e njohur në fshatin Gramatikovo dhe mora çmimin e parë. Po këtë vit mora edhe çmimin e parë në Tubimin më të madh Kombëtar Folklorik në qytetin Koprivshtica. Kam edhe shumë dallime të tjera nga pothuajse të gjitha forumet për muzikën popullore, që organizohen në Bullgari. Këtu dëshiroj të përmend vetëm çmimin special të Konkursit “Orfeevo izvorçe” në Sofje, çmimin e parë të Festivalit “Folklor pa kufi” – Allbena – Dobriç.”
Këngët, të cilat Irena Stankova incizoi kohët e fundit për Radion Kombëtare Bullgare gjithashtu janë nga krahina e malit Stranxha. Në të gjitha ato flitet për dashuri. Ato këngë ajo e regjistroi nga njerëzit e moshuar të krahinës dhe ato nuk janë të interpretuara deri tashti. Irena Stankova rrëfen, se është një traditë në këtë krahinë, që këngëtarët e rinj vet të kërkojnë këngë për repertorin e vet. Kështu ata zbulojnë këngë pak të njohura, ose pothuajse të panjohura dhe i regjistrojnë “nga burimi”. Këngëtares së talentuar i pëlqen të eksperimentojë duke gërshetuar folklorin bullgar me stile të ndryshme muzikore.
Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova
Ajo ka lindur më 28 korrik 1935 në fshatin Bistrec të Stranxhës në Bullgarinë Verilindore. Në moshën 17-vjeçare mori pjesë në një konkurs në Ansamblin Shtetëror të Këngëve dhe Valleve Popullore në Sofje, ku u miratua për korin “Filip Kutev”...
Ekspozita "Paftat - një univers shenjash" e Muzeut Historik Rajonal në Ruse po viziton Burgasin. Në ekspozitën, e cila hapet në Muzeun Etnografik mund të shihen më shumë se tridhjetë shembuj të artit të argjendarisë. Paftat janë pjesë e veshjeve..
Nuk ka statistika që përmbledhin numrin e saktë të grupeve bullgare të vallëzimit jashtë vendit. Por një gjë është e sigurt - këto grupe të krijuara vetë, të shpërndara në të gjitha kontinentet, janë një urë lidhëse e gjallë midis Bullgarisë dhe pjesës..