Çdo udhëtim fillon me hapin e parë. Dhe në se udhëtimi është drejt vetes, nuk duhet të keni frikë të hyni në labirint! Në dalje ju pret lehtësim, transformim, qetësi.
“CREAtorium – Labirint në labirintin” është një takim i sinqertë me teatrin, në të cilin gjithçka është e mundshme. Gjatë tij spektatori nuk është një vështrues pasiv, por krijon bashkë me artistët. Dhe në se vështruesit besojnë te aktorët atëherë ata do të kenë përjetime tronditëse, do të humbin dhe pas kësaj do të gjejnë veten në Labirintin e mundësive të pafundme. Shfaqja, për të cilën bëhet fjalë, është vepër e Teatrit të Shqisave Sofja – një laborator analizues, i cili krijon spektakle në hapësira jo të zakonshme si fabrika të braktisura, muze, dyqane të mëdha, në mesë të natyrës. Në ta rolet klasike të dramaturgut dhe të regjisorit nuk janë të ndara, ndërsa elementet e historisë që rikrijohet janë fryt i procesit kolektiv krijues.CREAtoriumluan në Pallatin Kombëtar të Kulturës, por jo në ndonjë skenë konkrete, por në korridoret në etazhet e ndryshme, në hapësira të pabesueshme. Kështu me hyrjen në labirintin e shqisave bota sikur zbehet dhe me çdo çast ndjenjat për këtu, tani, para kësaj, atëherë, unë dhe të tjetër, ndryshohen.
Çfarë përbën teatri i shqisave dhe me çfarë dallohet ai nga teatri tradicional tregon Zllatina Toleva – organizatore dhe artiste:
“Ka një dallim të madh – në teatrin tradicional publiku vetëm vështron të fshehur në sallonin e errët. Secili është anonim dhe vështron çfarë ndodh në skenë. Përderisa në teatrin e labirintit të shqisave publiku është protagonisti. Ai lëvizet, takohet me artistët dhe është e domosdoshme që ai të veprojë dhe të krijojë rrugën e tij personale. Kështu me përjetimet e veta secili kalon përmes labirintit. Spektatori nuk është pjesëmarrës pasiv, por një bashkëkrijues aktiv.”
Çdo spektator kalon vet përmes përjetimeve plotë provokime shqisore – të të parit, të shijes, të dëgjuarit.
“Spektatori mund të ndërmarrë një udhëtim të gjatë përmes labirintit. Të depërtojë në errësirë, ku të hapen shqisat e tij, të ndjejë aromat të ndryshëm, të shikojë tablo të llojllojshme. E gjithë kjo secili duhet të përjetojë vet.”
Zllatina Toleva shton, se çdo shfaqje ka aq subjekte sa janë njerëzit në labirint. Shfaqja provokon asociacione dhe kujtime, të cilët janë të ndryshme për secilin. Për këtë bashkëbiseduesja shpjegon:
“Konkluzionet i bënë secili sipas përjetimeve. Ndërsa çfarë mesazhe do të zbulojnë spektatorët janë në varësi të provokacioneve, të cilëve do t’u reagojnë. Thënë me fjalë të tjera teatri i labirintit të shqisave është një ftesë të zgjerojmë kufijtë e së njohurës dhe të zbulojmë deri ku mund të arrijmë që të mësojmë diçka të re për veten. Qëllimi është të krijojmë kushte, në të cilat njerëzit të ndjejnë veten të sigurt. Vetëm kështu ata do të na besojnë dhe do të jenë të prirë të rrëfejnë sinqerisht për veten. Në fakt në teatrin e shqisave, nuk dimë çfarë qëndron para nesh, në të gjithçka është e re dhe e panjohur. Në kushte të tilla shumë më e kollajshme është që të bëhemi të ndërgjegjshëm dhe të vëmendshëm, këtu dhe tani.”
Në fakt, teatri i shqisave është një praktikë e lashtë, e transferuar në Evropë nga antropologu kolumbian Enrike Vargas. Tek ne ai u prezantua në vitin 2006 në sajë të një nxënësi të tij – regjisori dhe studiues Juën Briok, i cili trajnoi grupin e parë të artistëve bullgarë në metodën e këtij teatri. Teatri ka në plan të realizojë shumë projekte sociale dhe artistike. Shfaqjet e shumta janë fryt i punës së krijuesve të sferave të ndryshme – artistë, regjisorë, piktorë, skenografë, muzikantë, psikologë.
Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova
“Artist lind, nuk bëhesh” – ndihet ende jehona e së vërtetës së këtyre fjalëve të Maria Callas, prima e operës botërore, e lindur më 2 dhjetor në Nju Jork. Në këtë datë, pikërisht 101 vjet pas lindjes së Callas, një grua bullgare, një yll i vërtetë..
Pas suksesit të festivalit "Ne jemi fëmijët e lumit" në shtator, një fondacion qytetarësh përsëri bëhet partner me rajonin e Plovdivit "Centralen". Këtë herë rasti është një ekspozitë e veçantë që shfaq vizatime të fëmijëve të frymëzuar nga natyra...
Milena Selimi, përkthyesja e romanit “Kohëstrehim” të autorit bullgar Georgi Gospodinov, e cila është edhe përfaqësuese e bullgarëve në Komitetin për Pakicat Kombëtare në Shqipëri, mori çmimin për përkthimin më të mirë për vitin 2024 në Panairin e 27-të..
“Artist lind, nuk bëhesh” – ndihet ende jehona e së vërtetës së këtyre fjalëve të Maria Callas, prima e operës botërore, e lindur më 2 dhjetor në Nju..