Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2025 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

150 vjet nga themelimi i Ekzarkisë Bullgare

Foto: BGNES

Më 28 shkurt të vitit 1870 veziri i madh i Perandorisë Osmane Ali pasha njohu të drejtën e bullgarëve të kenë kishë të pavarur të ndarë nga Patrikana e Kostandinopojës. Pas luftërave shumëvjeçare për pavarësi kishtare bullgare, sulltan Abdull Azis botoi një ferman me të cilin themelohej ekzarkinë me vete kishtare bullgare në kuadrin e Patrikanës së Kostandinopojës. Fermani i cili mishëronte shpresat e klerit ortodoks bullgar dhe besimtarëve u prezantua para kolonisë bullgare në kryeqytetin perandorak më 1 mars nga amvona e kishës së vjetër “Shën Stefani”.

"Fermani ka të bëjë me themelimin e institucionit të parë bullgar të njohur zyrtarisht pas afro 500 vjetëve të mungesës së shtetësisë dhe 40 vjetëve të luftërave kombëtare – tregon para Radios Kombëtare Bullgare drejtoresha e Bibliotekës Kombëtare docentja Krasimira Aleksandrova. – Sipas fuqisë së fermanit të sulltanit dhe statutit ekzarkik hartuar nga Tubimi Kishtar Popullor thirrur në Stamboll në vitin 1871 Ekzarkia Bullgare u njoh përfaqësuese zyrtare të popullsisë bullgare në Perandorinë Osmane."

Fermani dygjuhësor i sulltanit Abdull Azis zë vend qendror ndër dokumentet origjinale të prezantuara në Bibliotekën Kombëtare “Shenjtor Kirill dhe Metodij” në Sofje me rastin e përvjetorit të 150-të të themelimit të Ekzarkisë Bulglare.

Ndër materialet grafike dhe fotografitë e shumta nga koleksioni i bibliotekës në ekspozitë paraqitet dhe një dokument tjetër unik – dekreti i sulltanit Abdull Azis për emërimin e  Ekzarkut Antim I.

"Dokumenti është nga 12 prilli i vitit 1872. Ai bën përshtypje me kaligrafinë e bukur dhe me përmasat – 1.50 metra me 75 centimetra. Gjatë viteve arritëm të ruajmë këtë dokument të rëndësishëm – thekson docentja Aleksandrova dhe shton: - Dallimi midis fermanit dhe dekretit është se fermani cakton krijimin e ekzarkisë, ndërsa dekreti – emërimin e ekzarkut të parë."

"Detyra jonë dhe e pasardhësve tanë është të ruajmë kujtesën për ata bullgarë të mëdhenj të cilët punuan në Stamboll me atdhedashësi, guxim, mjete personale për krijimin e ekzarkisë. Në Bibliotekën Kombëtare ruajmë ato dokumente dhe synojmë t’u prezantojmë njerëzve me raste të ndryshme. Do të jetë mirë të njohim historinë tonë sepse ajo është burimi i sedrës dhe krenarisë sonë kombëtare."

Në ekspozitë mund të shihen edhe një hartë e Bullgarisë, e cila cakton kufijtë e krahinave bullgare të afirmuara me fermanin e sulltanit nga 19 shkurti i vitit 1870.

Ekspozita kushtuar themelimit të Ekzarkisë Bullgare mund të shihet deri në mesin e muajit mars.

Përpilues: Elena Karkallanova (intervistë në programin “Horizont” të BNR-së)

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova

Foto: BGNES, BTA dhe arkiv


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Mbreti Boris III (1894-1943)

Mbreti bashkues Boris III në kujtimet e djalit të tij Simeon Sakskoburggotski

Mbushen 131 vjet nga lindja e Mbretit Boris III, i cili mbeti në kujtesën bullgare me përkufizimin që i dha populli dhe historia - Bashkues. Boris Sakskoburggotski qëndroi në krye të vendit pas abdikimit të Mbretit Ferdinand pas disfatës së..

botuar më 25-01-30 6.55.PD

Mbetjet e instalimeve ushtarake romake nga shekulli I japin informacion të ri për jetën pranë qytetit danubian Llom

Gërmimet arkeologjike në lagjen Kaleto të qytetit të Danubit Llom zbuluan mbetje të strukturave mbrojtëse romake që datojnë nga shekulli I pas Krishtit. Gërmimet, të udhëhequra nga krye asistenti Dr. Vlladisllav Zhivkov nga Instituti Kombëtar..

botuar më 25-01-26 6.45.PD

Në Vraca do të prezantohet një film dokumentar për zbulimin e relikteve të Joan Pagëzorit

Këtë vit bëhen pesëmbëdhjetë vjet nga zbulimi i relikteve të Shën Joan Pagëzorit, Pararendësit, gjatë gërmimeve në ishullin Sozopoll nga një ekip i arkeologut Prof. Dr. Kazimir Popkonstantinov. Autenticiteti i zbulimit në mbetjet e manastirit mesjetar të..

botuar më 25-01-24 8.20.PD