Më 28 shkurt të vitit 1870 veziri i madh i Perandorisë Osmane Ali pasha njohu të drejtën e bullgarëve të kenë kishë të pavarur të ndarë nga Patrikana e Kostandinopojës. Pas luftërave shumëvjeçare për pavarësi kishtare bullgare, sulltan Abdull Azis botoi një ferman me të cilin themelohej ekzarkinë me vete kishtare bullgare në kuadrin e Patrikanës së Kostandinopojës. Fermani i cili mishëronte shpresat e klerit ortodoks bullgar dhe besimtarëve u prezantua para kolonisë bullgare në kryeqytetin perandorak më 1 mars nga amvona e kishës së vjetër “Shën Stefani”.
"Fermani ka të bëjë me themelimin e institucionit të parë bullgar të njohur zyrtarisht pas afro 500 vjetëve të mungesës së shtetësisë dhe 40 vjetëve të luftërave kombëtare – tregon para Radios Kombëtare Bullgare drejtoresha e Bibliotekës Kombëtare docentja Krasimira Aleksandrova. – Sipas fuqisë së fermanit të sulltanit dhe statutit ekzarkik hartuar nga Tubimi Kishtar Popullor thirrur në Stamboll në vitin 1871 Ekzarkia Bullgare u njoh përfaqësuese zyrtare të popullsisë bullgare në Perandorinë Osmane."
Fermani dygjuhësor i sulltanit Abdull Azis zë vend qendror ndër dokumentet origjinale të prezantuara në Bibliotekën Kombëtare “Shenjtor Kirill dhe Metodij” në Sofje me rastin e përvjetorit të 150-të të themelimit të Ekzarkisë Bulglare.
Ndër materialet grafike dhe fotografitë e shumta nga koleksioni i bibliotekës në ekspozitë paraqitet dhe një dokument tjetër unik – dekreti i sulltanit Abdull Azis për emërimin e Ekzarkut Antim I.
"Dokumenti është nga 12 prilli i vitit 1872. Ai bën përshtypje me kaligrafinë e bukur dhe me përmasat – 1.50 metra me 75 centimetra. Gjatë viteve arritëm të ruajmë këtë dokument të rëndësishëm – thekson docentja Aleksandrova dhe shton: - Dallimi midis fermanit dhe dekretit është se fermani cakton krijimin e ekzarkisë, ndërsa dekreti – emërimin e ekzarkut të parë."
"Detyra jonë dhe e pasardhësve tanë është të ruajmë kujtesën për ata bullgarë të mëdhenj të cilët punuan në Stamboll me atdhedashësi, guxim, mjete personale për krijimin e ekzarkisë. Në Bibliotekën Kombëtare ruajmë ato dokumente dhe synojmë t’u prezantojmë njerëzve me raste të ndryshme. Do të jetë mirë të njohim historinë tonë sepse ajo është burimi i sedrës dhe krenarisë sonë kombëtare."
Në ekspozitë mund të shihen edhe një hartë e Bullgarisë, e cila cakton kufijtë e krahinave bullgare të afirmuara me fermanin e sulltanit nga 19 shkurti i vitit 1870.
Ekspozita kushtuar themelimit të Ekzarkisë Bullgare mund të shihet deri në mesin e muajit mars.
Përpilues: Elena Karkallanova (intervistë në programin “Horizont” të BNR-së)
Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova
Foto: BGNES, BTA dhe arkivNjë objekt novator muzeal hap dyert në varrezat ushtarake pranë Tutrakanit. Memoriali "Epopeja e Tutrakanit - 1916" ndodhet në një ndërtesë të re muze të ndërtuar për këtë qëllim. Ai përfshin një sërë teknologjish të reja që zhytin vizitorin në..
90 vjet më parë, më 19 maj 1934, lëvizja "Zveno" dhe Bashkimi Ushtarak në Bullgari kryen një grusht shteti pa gjak. Në emër të modernizimit të vendit, të quajtur "përtëritje", ata shfuqizuan Kushtetutën e Tërnovos , ndaluan partitë dhe..
Kompania Kombëtare Bullgare Vullnetare 4093, si pjesë e Forcave të Armatosura Amerikane në Gjermaninë Perëndimore, u krijua më 20 tetor 1951. Ky nuk është një proces i lehtë, por tregon se ka një numër të konsiderueshëm bashkatdhetarësh tanë që nuk janë..