Më 2 gusht të vitit 1903 shpërthen Kryengritja e Ilindenit, e konsideruar si një pikë kulmore në lëvizjen nacionalçlirimtare të bullgarëve në Maqedoni dhe Edrene. Ajo është fryt i intrasigjencës së popullit bullgar kundra vendimeve të Kongresit të Berlinit nga viti 1878, kur Fuqitë e Mëdha përcaktojnë që këto dy krahina të mbeten jashtë kufijve të Bullgarisë së çliruar nga sundimi pesëshekullor Osman.
Është formuar një rrjet i dendur i komiteteve revolucionare në tokat e mbetura nën drejtimin e sulltanit, kurse disa vjet më vonë është vënë fillimi i lëvizjes guerile e cila ka kontribuar për përgatitjen e kryengritjes.
Gjatë janarit të vitit 1903 në Kongresin e Selanikut të VMORO është marrë vendim për kryengritje. Ajo shpërthen në Rrethin Revolucionar të Manastirit në Maqedoni në festën kishtare të Shën Ilias më 2 gusht /sipas stilit të vjetër/, që ku vjen dhe emri i saj. Në ditën e shndërrimit të Zotit-19 gusht/ sipas stilit të vjetër/, kryengritja shpërthen dhe në Edrene. Rebelët mundin të çlirojnë qytete të shumta në rajonin e malit Stranxha dhe qytetet buzë detit Carevo dhe Ahtopoll.
Më shumë për këto ngjarje historike dhe momentet e tyre kulmore-shpalljen e republikave Krushevo dhe Stranxha, lexoni në publikimin nga koleksioni i Radio Bullgarisë, kushtuar Kryengritjes së Ilindenit.
Gjithmonë të dielën, tetë javë para Pashkëve, të krishterët ortodoksë festojnë të Dielën e të Lidhurit të Mishit (Mesni Zagovezni). Gjatë liturgjisë, Kisha kujton figurën e Ditës së Gjykimit përmes teksteve në Shkrimet e Shenjta. Aty preken temat e..
Të shtunën para së Djelës së të Lidhurit të Mishit bullgarët ortodoksë përkujtojnë të vdekurit. Është një nga tre të Shtunat e Shpirtrave që të krishterët orthodoksë festojnë çdo vit, para fillimit të Krishtlindjeve, Kreshmës së Madhe dhe Pendikostisë...
Në kishën ruse "Shën Nikollaj Mirlikijski” u nderua solemnisht kujtimin e Shën Serafimit të Sofjes. Shërbesa u kryesua nga Peshkopi i Melnikut Gerasim në bashkëpunim me kreun e kishës At Vlladimir Tishçuk dhe priftërinj nga kishat ortodokse bullgare..