Nga fundi i viteve 70 të shekullit të 19 drejtimet kryesore të synimeve kombëtare të shtetit të porsaçliruar bullgar ishin përballimi i kufizimeve të Traktatit të Berlinit të lidhur në korrik të vitit 1878 , hedhja poshtë varësia prej vasali nga Perandoria osmane dhe bashkimi i viseve bullgare. Hapi i parë në këtë drejtim u bë Bashkimi i Bullgarisë veriore me atë jugore më 6 shtator të vitit 1885. Me gjithë se vendimi i Kongresit të Berlinit për varësi të Bullgarisë nga ana e Portës së lartë të ishte krejt formal, kjo e kufizonte vendin në veprimtarinë e tij të jashtme politike.

Për arritjen e pavarësisë bullgare punonin të gjitha forcat politike. Por pa dyshim interesa më të mëdha kishte princi Ferdinand, i cili duke marrë titullin e mbretit bullgar do të konsolidonte pozicionet e tij si sundues bullgar.

Shpalljen e pavarësisë e paraprinin disa sondazhe politike të bëra në kryeqytetet e fuqive të mëdha. Monarku bullgar e përfitoi situatën e komplikuar evropjane në fillim të shekullit të 20 qe ta bëjë hapin vendimtar. Kontributin e vet dha dheqeveria e Partisë demokratike, e cila ndër objektivat e saj prioritare e kishte vënë dhe bashkimin e trojeve bullgarë.

Një gjest i pamenduar mirë i pushtetarëve në Stamboll, i cili prekte dinjitetin e shtetit bullgar në personin e përfaqesuesit të saj diplomatik Ivan Geshov, e vuri në lëvizje skenarin e përgatitur nga princi Ferdinand dhe demokratët. Më 15 shtator të vitit 1908 diplomati bullgar ishte thirrur nga Stambolli. Më 19 shtator shteti bullgar okupoi linjat e hekurudhave lindore në teritorin e Bullgarisë jugore, me të cilën gjë shkeli statusin e Perandoriës osmane mbi to. Më 22 shtator të vitit 1908 në një atmosferë solemne në kryeqytetin e vjetër bullgar VelikoTërnovo u shpall pavarësia e Bullgarisë.

Mbi kodrën historike Carevec para kishës “40 Martirët e shenjt” nëpërmjet Manifestit të tij ndaj popullit bullgar princi Ferdinand u bë mbret. Në këtë Manifest vihet në dukje shumë sakt fuqia e idealit kombëtar bullgar, besnikëria ndaj veprave të veprimtarëve popullorë qe kanë luftuar për lirinë dhe domosdoshmëria qe vendi ynë të bëhet anëtar me të drejta të barabarta i familjes se popujve të qytetruar.

Akti i 22 shtatorit të vitit 1908 u prit në mënyrë të ndryshme si nga diplomacia ndërkombëtare ashtu dhe nga shoqëria bullgare. Disa politikanë dhe publicistë bullgarë shihnin në të kryesishtr forcimin e regjimit monarkist dhe një rrezik potencial për afirmimin e modeleve të demokracisë evropjano-perendimore në vend. Nga pikëpamja e e statukuos evropjane shpallja e pavarësisë është shkelje e një traktati ndërkombëtar. Por përballë raportit të forcave në plan evropian gjatë atyre viteve, ky ishte i vetmi shans i Bullgarisë për të arritur rishikim të një pjese prej Traktatit të Berlinit, që ishte lidhur pa pjesëmarrjen dhe pa respektimin e interesave dhe të vullnetit të palës bullgare.

Momenti i zgjedhur mirë gjatë vjeshtës së vitit 1908 i solli sukses ekipit që drejtonte vendin në atë kohë. Vendi u bë pjesëmarrës i plotfuqishëm në jetën ndërkombëtare. Kjo u shpreh në ndryshimin e rangut të përfaqesive të tij diplomatike, në pjesëmarrjen e tij në forumet ndërkombëtare. U zgjeruan dhe kufijtë e sovranitetit shtetëror dhe Principata u ngrit në rang mbretërie. Njohja e aktit të shpallur në qytetin VelikoTërnovo nga ana e diplomacisë evropjane ishte një njohje e veçant dhe e rolit bullgar në politikën evropjane.

Nga pikëpamja e sotme ngjarjet e vitit 1908 janë një hap i rëndësishëm ndërkombëtar në rrugën bullgare drejt pjesëmarrjes në jetën politike evropiane dhe botërore. Ato tregojnë vullnetin e papërkulur të udheheqesve të atëherëshëm shtetërorë të afirmojnë prestigjin dhe gjendjen e vendit në Evropë. Shpallja e datës 22 shtator festa zyrtare në kalendarin politik bullgar thekson pikërisht zanafillën evropiane të politikës së jashtme bullgare dhe praninë bullgare në bashkësinë evropiane.

Përgatiti në shqip: Gjullka Ilieva