Shën mbreti Boris I – një burrë shteti i mençur bullgar

botuar më 13-04-25 11.53.PD

Krishterimi i bullgarëve

Foto: Архив

Një nga sunduesit e mëdhenj bullgar – Boris I, nuk ka lavdinë e një luftëtari me fitore të mëdha në fushën e betejave. Mirëpo, arritjet e tij në fushën e diplomacisë dhe të kulturës japin frytet e tyre shekuj prapa me radhë. Dhe ato arritje u sjellin dobi jo vetëm bullgarëve, por edhe popujve të tjerë. Mbreti Boris I sundonte në vazhdim të 37 viteve – nga viti 852 deri në vitin 889. Kontributi i tij kryesor në historinë është krishterimi i Bullgarisë dhe shndërrimi i saj në një vatër të kulturës sllave. Dhe pikërisht në këtë përqendrohet largpamësia e tij prej një burrë shteti të urtë. Çdo vit më 2 maji, ditën e fjetjes së tij në vitin 907, Kisha Ortodokse Bullgare respekton kujtesën e këtij bullgari madhështor.

Në shekullin IX si Kisha Romake, ashtu edhe ajo e Kostandinopojës deshën të fitojnë epërsi mbi fisin e madh të sllavëve në Evropë. Në këtë periudhë përbërja etnike e Bullgarisë ishte tepër e larmishme dhe prandaj popullsia adhuronte perëndi të ndryshme – nga Hyjnia supreme e bullgarëve Tangra deri te hyjnitë e sllavëve. Krahas kësaj ekzistonin edhe bashki të cilët predikonin fenë e krishtere. Boris I si një burrë shteti largpamës bëri konkluzionin, se shteti do t’i gëzojë njohjes ndërkombëtare, në se do të bëhet pjesë e familjes së krishtere. Si një njeri i mençur dhe mendjemprehtë ai e kishte të qartë, se me pranimin e fesë së krishtere, në rast sjellje tolerante ndaj etnoseve të ndryshme që populluan vendin, gradualisht do të formohej një kombësi unike bullgare.

Në fillim Boris I u orientua të pranojë fenë e krishtere nga Kisha Perëndimore. Mirëpo, si përgjigje në vitin 863 Kostandinopoja dërgoi në Bullgari trupa ushtarake. Viti ishte jashtëzakonisht i rëndë për vendin dhe për popullsinë e tij: njerëzit përjetuan një tërmet, karkaleca asgjësuan rendimentet, dhe popullsia u vu në uri. Nën presionin e këtyre rrethanave, sunduesi bullgar ishte i detyruar të arrijë dhe të nënshkruajë marrëveshje paqësore me Bizantin. Me këtë dokument ai detyrohej të pranojë fenë e krishtere nga Patrikana e Stambollit. Pagëzor i tij u bë vet perandori bizantin Mihaill III. Prandaj pas pagëzimit Boris I pranoi edhe emrin e tij. Ceremonia e pagëzimit të mbretit bullgar u bë në mënyrë të fshehtë në një natë të errët. Dhe shkaqet për këtë ishin të ndërlikuara: një pjesë prej aristokracisë dhe popullsisë nuk deshi të ndahet me hyjnitë pagane. Shumë njerëz kishin frikë, se Bullgaria do të bije në varësi të Bizantit. 52 pasanikë bullgarë u rebeluan kundër sunduesit. Mirëpo, mbreti dha urdhër, që ata njerëz të vriten. Kështu në mesin e viteve 60-të të shekullit IX populli bullgar u pagëzua në fenë e krishtere. 15 vjet më vonë Kisha Bullgare u bë autoqefale, domethënë u bë e pavarur. Në krye të kishës qëndroi Josif I – kryepeshkop dhe patrik i parë bullgar.

Për përfshirjen më të lehtë të sllavëve me kulturën e të krishtere, në Evropë u krijua një alfabet i ri nga vëllezërit e shenjtë Kirill dhe Metodij. Gjatë vitit 1980 papa Xhon Pali II i shpalli dy vëllezërit mbrojtës shpirtëror të Kontinentit të Vjetër. Në vitin 886 mbreti Boris I pranoi nxënësit e tyre Kliment, Naum, Sava, Gorazd dhe Agnelarij në Bullgari. Në vend u krijuan dy shkolla letrare – të cilat u shndërruan në universitete të veçanta sllave. Njëra ishte në Ohër, ku vetëm për 7 vjet u arsimuan 3 500 klerikë. Shkolla tjetër në fillim ishte në qytetin Pliska, ndërsa më vonë u transferua në kryeqytetin e ri Veliki Presllav. Në ato dy shkolla jo vetëm që librat e shenjta përktheheshin në gjuhën e folur, por krijoheshin edhe vepra origjinale, të cilat u bënë baza e letërsisë sllave.

Në vitin 889 mbreti Boris I la fronin dhe u tërhoq në manastir. Biri i tij i parëlindur Vlladimir Rasate, pasi hipi në fron, vendosi që më parë të rikthejë paganizmin. Kjo u bë shkak, që Boris të dalë nga manastiri, të marrë shpatën dhe të nisë kundër birit. Rasate u verbua dhe u hodh në burg. Gjatë vitit 893 në fron hipi biri i tretë – Simeon, sundimi i të cilit në historinë bullgare quhet Shekulli i Artë i Kulturës Bullgare.

Boris I u kthye në manastir, ku më 2 maji të vitit 907 u nda nga jeta. Pak pas kësaj u kanonizua shenjtor nga Kisha Ortodokse Bullgare.

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova

По публикацията работи: Veneta Pavllova

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Ndaje

Shën mbreti Boris I – një burrë shteti i mençur bullgar

Më shumë nga rubrika

Të huajt në “Çetën Fluturuese” të Georgi Benkovskit

Para 80 vjetësh u zbulua tuma e Kazanllëkut

Mbushen 80 vjet nga bombardimi i fundit i Sofjes