Qytetarë dhe qytetare, shokë dhe shoqe,

Delegacioni, i emëruar nga qeveria dhe i autorizuar nga presidiumi i Kuvendit Popullor që të marrë pjesë në punimet e takimit të thirrur më 11 të këtij muaji në Varshavë, për të diskutuar sigurinë dhe paqen në Evropë, tashmë e ka kryer detyrën e vënë. Delegacioni mori pjesë aktive në punimet e takimit në Varshavë mes shteteve evropiane dhe firmosi Paktin e miqësisë, aleancës dhe ndihmës reciproke.

Nga ky fjalim i politikanit Vëllko Çervenkov bullgarët kanë mësuar se Bullgaria është bërë pjesë e bashkimit ushtarak e politik të vendeve socialiste – e Paktit të Varshavës. Edhe Shqipëria, Çekosllovakia, Gjermania Lindore, Hungaria, Polonia, Rumania dhe Bashkimi Sovjetik gjithashtu e kanë nënshkruar dokumentin. Bashkimi u krijua si mjet kundërshtimi i NATO-s me afat 20 vjeçar dhe është rinënshkruar disa herë dhe ka ekzistuar deri në rënien e komunizmit dhe sistemeve totalitare.

Organizata ushtarake e Paktit të Varshavës nuk ka pasur rol të veçantë, sepse në rast lufte palët nënshkruese të traktatit kanë kaluar nën komandimin sovjetik. Në fakt, Pakti ka qenë një instrument politik i Bashkimit të Republikave Socialiste Sovjetike (BRSS-së) si fuqi udhëheqëse e Bllokut Lindor.

Pakti i Varshavës nuk ka garantuar as “jo ndërhyrjen e premtuar në punët e brendshme dhe respektimin e sovranitetit shtetëror të palëve nënshkruese”. Trupat sovjetike kanë vepruar dy herë për stopimin e rebelimeve kundër sistemit totalitar. Në vitin 1956 ushtria sovjetike ka ndërhyrë në mes të protestave në Hungari dhe Poloni. Në vitin 1968 trupat sovjetike kanë marshuar në Çekosllovaki kundër reformave demokratike të qeverisë së Aleksandër Dubçekut. Në këtë vit pas pushtimit të Çekosllovakisë Shqipëria ka deklaruar daljen e saj nga Pakti i Varshavës.

Për çekët dhe sllovakët “vdekja” e Paktit të Varshavës ka siguruar lirinë e tyre. Shpërbërja e tij është shpallur gjatë muajit korrik të vitit 1991 pikërisht në Pragë ku ishin mbledhur liderët e rinj demokratikë në krye me presidentin çek Vacllav Havel.

Shumë tërheqës ishte fjalimi i deputetit të atëhershëm bullgar Sollomon Pasi, të cilin fjalim ai ka mbajtur para Kuvendit të Madh Popullor në lidhje me shpërbërjen e paktit.

Jemi të pranishëm në vdekjen politike dhe në prishjen ideologjike të njërit nga komplotet ushtarake e politike më agresive pas Luftës së Dytë Botërore. Jemi të pranishëm në muzgun e Paktit të Varshavës. Pa komentuar qëllimet për të cilat pretendonte ky traktat që ia kishte vënë vetes, ajo të cilën ai arriti, shtrihet në tri drejtime. Këto janë: eksporti i sistematizuar i komunizmit dhe revolucioneve, terrori ushtarak mbi palët nënshkruese dhe mbrojta dhe frymëzimi i terrorizmit botëror. Objektivi strategjik i këtij blloku ishte ky – globi ynë. Qëllimi i tij më i madh ishte fitorja totale e komunizmit në botë, shfaqur në triumfin global të imperializmit sovjetik. Këto janë vërejtje, të cilat disa njerëz i bënin që dje, vërejtje, në të cilat shumica u bind sot dhe preludi i moralit, i cili siç duket do të mbizotërojë nesër. Shtetit-kolos të këtij bashkimi i erdhën momentet fatale. Tani ky shtet do të shkatërrohet nën presionin e forcave centrifugale, të gjeneruara dhe të shtypura nga ambicia imperialiste dhe politika e tij e konkistadorëve dekada bile shekuj të tërë. Tani kjo perandori bën përpjekje t’i mbron provincat e veta, ku siguria e satelitëve pa dyshim bëhet dert më i vegël. Drejtimi i dukshëm i proceseve politike tregon se ka ardhur koha kur Bullgaria duhet të mbrojë sigurinë e vet, duke kërkuar më shumë aleatë të besueshëm dhe më pak kundërshtarë potencialë.

Përgatiti në shqip: Anna Kapitanova