Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2025 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Epifania dhe Dita e Shën Joan Pagëzorit – uji i bekuar i burrave dhe uji i bekuar i grave

БНР Новини
Në Festën e Ujit të Bekuar kudo në Bullgari burrat dhe djemtë hidhen në ujërat e ftohta për të nxjerrë kryqin. Besohet se ai i cili e nxjerrë kryqin do të jetë me shëndet të mirë dhe fat të bardhë gjatë gjithë vitit.
Foto: Bulfoto

Më 6 janar bota e krishtere kremton festën e lashtë Epifania –Pagëzimin e Jezu Krishtit. Sipas legjendës në këtë ditë Jezu Krishti u pagëzua në ujërat e lumit Jordan nga Joan Pagëzori. Në traditën bullgare festa quhet Ujët e Bekuar apo Pagëzimi në Ujët e Bekuar. Të krishterët e presin këtë ditë me padurim sepse atëherë përfundojnë ditët e pagëzuara – periudha nga Krishtlindjet deri në Epifani.

Në shumë rajone akoma në ditën e mëparshme fillojnë ritet për shëndet – për njerëzit dhe për bagëtinë. Një rrit i tillë nga fillimi i shekullit të XX është përshkruar nga etnografi i njohur bullgar Dimitër Marinov. Në mëngjesin e 5 janarit vajzat e fshatit zgjedhin “nusen” dhe “dhëndrin” e festës. “Nusja” vishet me rroba të përshtatshme, me një vello të kuqe, “dhëndri” vishet me rroba mashkullore. Kështu vajzat shkojnë nëpër fshat dhe këndojnë kënga rituale. Më të voglat mbajnë qese apo shporta, në të cilat mbledhin dhuratat e mikpritësve. Një nga vajzat mban në dorë enë me ujë dhe një tufë borziloku. Ky ujë e ka fuqinë ta dëbojë të keqen. Me të vajza i stërpik njerëzit, kafshët, shtëpitë.

Në Festën e Ujit të Bekuar në sofrën shtrohen gjellë pa mish – bukë meli, pite me misër, sërma, grurë i zier, fasule, arë dhe verë. Me këtë festë mbyllen festat e fundvitit. Sipas përfytyrimeve popullore natën në prag të Epifanisë qielli hapet. Dhe po të shihet ky moment, mendohen dëshira. Në folklorin bullgar ka shumë tregime humoristike lidhur me këtë moment magjik. P.sh., një burrë pasi ka parë hapjen e qiellit, ia ka kërkuar Zotit një shinik plot monedha prej ari, por në vend të shinikut, burri ka thënë “O, Zot më jep një kokë shinik” dhe Zoti ia ka bërë kokën në formën e shinikut.

Në Festën e Ujit të Bekuar kudo në Bullgari burrat dhe djemtë hidhen në ujërat e ftohta për të nxjerrë kryqin. Ky i fundit duhet t’i kthehet peshkopit, i cili ka bekuar të gjithë guximtarët. Besohet se ai i cili e nxjerrë kryqin do të jetë me shëndet të mirë dhe fat të bardhë gjatë gjithë vitit. Në këtë ditë merret ujë i bekuar nga kisha dhe çohet në shtëpi. Pastaj uji i ri përzihet me ujin e Epifanisë së kaluar dhe gatuhen tri bukë rituale. Njëra caktohet për shtëpinë, tjetra për mysafirët dhe e treta lihet para derës së shtëpisë për kalimtarët.

Sipas ritit jashtë shtëpisë lahen burrat të cilët janë martuar ose janë fejuar gjatë këtij dimri, si dhe foshnjat djem. Ja nga vjen “uji i bekuar i burrave”. Në këtë festë ditën e emrit e kanë Jordan, Jordanka, Bozhidar, Bozhan, Dana etj.






Më 7 janar kremtojmë Ditën e Shën Joan Pagëzorit. Në kalendarin popullor kjo është festa e të gjithëve që mbajnë emrat Ivan dhe Ivanka. Është gjithashtu festa e kumbarëve, vëllezërve dhe në kuptim më të gjerë – e miqësisë. Zakonisht në këtë ditë çiftet e martuara kohët e fundit vizitojnë kumbarët e tyre. Nuset dhe të fejuarat marrin pjesë në larje rituale. Për këtë arsye festën e quajnë “uji i bekuar i grave”. Dikur nëpër fshatrat kanë shkuar djem, të cilët kanë larë të gjithët që e mbajnë emrin Ivan. Ata e kishin të drejtën të lajnin edhe njerëzit e pasur me këtë emër – bejlerë dhe pashallarë, bile kundër vullnetit të tyre. Ankesa kundër tyre nuk u pranuan në gjyq.

Në ditët Epifania dhe Mbledhja e Joan Pagëzorit fillon dërgimi i shkuesve dhe martesat janë të lejuara deri në fillimin e Kreshmëve të Pashkëve.

Përgatiti në shqip: Jordanka Ivanova, Anna Kapitanova



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Riti “Larja e dhëndurëve” kryhet në Ditën e Shën Gjonit në fshatin Allvanovo

Ditën e Shën Gjonit në fshatin Allvanovo, rajoni i qytetit Tërgovishte të Bullgarisë Verilindore, kryejnë ritin e "Larjes së dhëndurëve". Rituali kryhet për shëndetin dhe kalitjen, për prosperitetin e familjeve të reja që u martuan vitin e kaluar,..

botuar më 25-01-07 2.34.MD

Festivali “Surva” me kukerët do të vizitojë Sofjen më 5 janar

Kopshti i Borisit në zemër të Sofjes do të bëhet sërish skena e festivalit tradicional të Pernikut "Surva". Tingulli i Survës na pastron dhe na ringjall! Për të tretin vit radhazi, banorët e Sofjes dhe të ftuarit e kryeqytetit do të mund të..

botuar më 25-01-04 6.00.PD

Fatin e Vitit të Ri e gjejmë te buka, arrat apo... një enë me unaza

Dita e parë e janarit është e mbushur me shumë emocione, pritje dhe gëzime të shoqëruara me shpresën për një vit të bekuar në të cilin çdo pjesëtar i familjes do të jetë i shëndetshëm dhe do të arrijë ëndrrat e tij. Në kalendarin bullgar të festave, 1..

botuar më 24-12-31 6.50.MD