Lëvrimi dhe përshkimi përmes rrobave janë zakone të vjetra të lidhura për nga kuptimi dhe përmbajtja. Ato nuk shoqërohen me këngë ose namatisje speciale dhe të sakta. Karakteristike është se ato plotësohen në heshtje të plotë, në mes të natës, në orët pas perëndimit të diellit deri te këndesa e parë e gjelit. Në këto rite i ashtuquajturi “kult ndaj binjakëve” ka një rëndësi të madhe.

Zakoni i lëvrimit kërkon një parapërgatitje. Më parë duhet të zbulohet ndonjë pemë binjak, prej rrënjët e së cilës të rritin dy trungje. Ato priren që të shfrytëzohen për punimin e pjesëve prej druri të parmendës. Hekuri për plorin mblidhet nga nëntë krahina të ndryshme. Vet plori farkëtohet për një natë nga kovaçë binjakë në heshtje të plotë. Kur dëgjohet këndesa e gjeleve të para puna duhet të ndërpritet. Natën tjetër dy vëllezër binjakë mbërthejnë dy qe, gjithashtu binjakë, dhe lëvrojnë një ose tri brazda përreth vendbanimit. Me brazdat bëhen tre rrethe koncentrike në largësi nga 2 – 3 metra midis njeri tjetrit. Për këtë rit lajmërohen të gjithë në fshat, që të mos dalin gjatë natës nga shtëpitë. Nuk i lejohej asnjërit që të hyjë në fshat. Për këtë arsye mbylleshin të gjitha rrugët dhe udhëkryqet drejt vendbanimit. Besimi popullor ishte se në se ndonjëri do të shikonte lëvrimin ritual, atëherë ai do të humbte forcën magjike dhe nuk mund të ndalej fatkeqësitë.

Shumë shpesh ky rit shoqërohet me akte të tjera magjike. Pas lërimit të tokës shuhet zjarri në të gjitha oxhaqet. Vëllezërit binjakë fërkojnë dy dru, që të nxjerrin zjarr. Prej tij marrin të gjithë dhe e mbajnë në shtëpitë. Sipas besimit zjarri i ri posedon forcën magjike që të dëbojë të gjitha të këqijat.

Në disa rajone në vend të lëvrimit, kryheshin rite të tjera për mbrojtje nga fatkeqësi dhe sëmundje. Njeri prej tyre është përshkimi përmes rrobave. Për këtë rit ishin të domosdoshme lesh i zi dhe vajza të pamartuara.Leshi i zi qethej nga ndonjë dash. Pas kësaj leshin e lanin, tirrnin dhe prej tij endnin një stof, dhe qepnin një veshje. Në disa rajone në vend të leshit shfrytëzuan konop. Të gjitha ato punime duhet të kryheshin brenda një nate, që nga çasti kur drita e ditës fillonte të zbehet deri në dritën e parë të mëngjesit. Gratë mblidheshin në ndonjë prej shtëpive, që ngriheshin në periferitë e vendbanimit dhe aty endeshin stofin e quajtur “çumino” nga fjala bullgare “çuma” në përkthim murtajë. Veshja e punuar në këtë mënyrë posedonte forca shëruese dhe magjike. Ishte zakon, që përmes saj të përshkonin të gjithë nga familja. Ky rit kryhej zakonisht në rajonin përreth vendbanimit. Besohet, se njerëzit, që zbatonin këtë rit do t’i gëzohen shëndetit të plotë.

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova