Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Hithra në praktikat dhe besimet tradicionale bullgare

БНР Новини
Foto: arkiv

“Të kapemi pas së gjelbrës” është një shprehje e dashur bullgare, në të cilën nën “të gjelbrën” kuptohen ushqimet aq të dobishme gjatë pranverës si hithra (Urtica), laboti (Atriplex), spinaqi (Spinacia), lëpjeta (Rumex). Ato ushqime janë karakteristike për trapezën tonë gjatë pranverës. Populli thotë: “Kur dëgjohet zëri i qyqes, kur hithra fillon të mbijë – pranvera po vjen”. Për hithrën ka shumë proverba dhe besime. Ajo është karakteristike edhe për disa praktika magjike. Cilësitë e saj mjekuese e radhitin ndër mjetet më të përhapura popullore për shërim të sëmundjeve të ndryshme.

Sipas traditës hithër gatuhet për herë të parë ditën e Shën Gjergjit, e cila bie më 6 maj. Kjo bimë është karakteristike pothuajse për të gjitha praktikat rituale lidhura me festën. Si një simbol i shëndetit, ajo është pjesë e kurorave të gjelbra këtë ditë. Me një kurorë nga barbaroza, manaferra, hithra dhe murrizi në të cilën është e thurur një fije të kuqe zbukurohet porta e shtëpisë. Në enët me të cilat mbajnë ujin vënë nga një degëz hithre për shëndet. Në disa krahina të vendit një zakon karakteristik është, që herët në mëngjes gruaja më e moshuar të djegë me hithër këmbët e fëmijëve përderisa ata janë akoma në gjumë. Besohet se kjo do t’u sjell atyre shëndet dhe jetë të gjatë.

Gjethet djegëse të hithrës të thurura me barbarozë dhe murriz njerëzit vihen edhe mbi portat si një mjetë kundër fatkeqësive dhe syve të liga. Konsiderohet se hithra dëbon të gjitha të këqijat. Hithra shfrytëzohet për të thyer magji dhe yshtje. Në se ndonjë vashë dëshironte për të marrë hakun të dashurin për pabesinë, ajo bënte një tufë prej hithre dhe i dhuronte. Kjo vepër vinte të sugjerojë se sa e djegur është zemra e saj.

Në të kaluarën prej hithre nxirreshin fibra të forta, prej të cilave endeshin stofra. Prej saj nxirreshin edhe bojën e gjelbër për ngjyrosjen e vezëve për Pashkën e Madhe dhe të tekstileve. Në të kaluarën në çdo shtëpi thaheshin sasi të mëdha hithre për ushqim dhe mjekim gjatë dimrit. Me hithër gatuhen ushqime të shijshme pa mish dhe me mish.

Në mjekësinë popullore shfrytëzohen pjesët e ndryshme të hithrës. Gjethet dhe kërcelli mblidhen që nga rritja gjatë pranverës ndërsa rrënjët nxirren gjatë vjeshtës, kur lulëzimi ka përfunduar. Djegia me hithër është shumë efikase në reumatizëm. Konsiderohet se ngjyra e gjelbër e ushqimit ndihmon në gjendjen e depresionit. Çaji i hithrës ndihmon punën e zemrës, ka një efekt të forcimit të organizmit, ndihmon në rast diabeti dhe mbipeshë. Hithra është një mjet i mrekullueshëm për të gjithë ata që vuajnë nga lodhja pranverore.

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Nga marmelata e shalqinit e deri tek Dita e Dervishëve - cilat janë "Thesaret e gjalla njerëzore" të Bullgarisë

Tetë tradita autentike bullgare dhe aftësi të përcjella brez pas brezi nga pjesë të ndryshme të vendit u bënë pjesë e Listës Përfaqësuese Kombëtare të Trashëgimisë Kulturore Jomateriale dhe kështu u bënë pjesë e "Thesareve të gjalla njerëzore" të..

botuar më 24-12-12 7.35.PD
Iva Krumova dhe Anabell Casaboff (djathtas)
foto: Agjencia Ekzekutive për Bullgarët Jashtë Shtetit

Anabell Casaboff, një balerinë nga Buenos Aires, e dashuruar me vallet popullore bullgare

Anabell Casaboff është një nga mijëra pasardhësit e bullgarëve në Argjentinë që nuk flasin gjuhën e gjyshërve të tyre, por Bullgaria është çdo ditë e pranishme në jetën e tyre. Ajo është një balerinë e mrekullueshme, kërcen dhe jep mësim baletin klasik, por..

botuar më 24-11-17 8.55.PD

Kur shijet gastronomike udhëtojnë nëpër kohë - turet e kuzhinës po bëhen gjithnjë e më të njohura tek të rinjtë në vendin tonë

Thonë se për të njohur një vend duhet jo vetëm ta shohësh me sy, por edhe ta shijosh. Çdo fshat bullgar, çdo qytet apo rajon ka frymën dhe aromën e vet specifike. Një nga mënyrat për t'i njohur janë rrugët gastronomike, të cilat po fitojnë popullaritet të..

botuar më 24-11-03 8.35.PD