Më 17 shtator sofjanasit shënojnë Ditën e Sofjes – qyteti, i cili u zgjodh për qendër administrative të Bullgarisë pas Çlirimit. Në saje të bullgarëve të talentuar, të cilët kishin marrë arsim akademik jashtë, kryeqyteti i ri shumë shpejt formoi pamjen e vet kulturore dhe arriti nivelin e shteteve të tjera nga Evropa Qendrore dhe Perëndimore.
Duke ecur në rrugët qendrore të Sofjes, ne ndalemi edhe para shtëpive të bukura të vogla, të cilat ruajnë kujtimin për arkitektët e tyre të njohur. Megjithëse janë të ndryshme për nga stili, ato bëjnë përshtypje ndër format e ftohta moderne të mjedisit të ri urban. Komode dhe enigmatike, godinat tërheqin vëmendjen me historinë e banorëve të tyre. Ndërsa në lagjen e vjetër “Llozenec” shtëpitë me histori interesante kanë frymëzuar shkrimin e jo një romaneve. Në një prej tyre tashmë një vit takohen krijues dhe adhurues të arteve, të magjepsur nga qetësia dhe harmonia e hapësirave të saj. Mbase kjo që i bën që të kthehen përsëri për ngjarjet në vijim është shpirti i një prej aktoreve më të shquara bullgare në fillim të shekullit XX. Banorët e lagjes e quajnë “Shtëpinë e Adriana Budevskës”, ndërsa në afishet kulturore ajo fiton popullaritet me emrin “Shtëpia e Sofjes”.
“Kjo është një hapësirë me atmosferë të jashtëzakonshme – vë në dukje gazetarja Magdalena Gigova, studiuese e historive të bullgarëve të shquar. – Më duket se madje pianoja atje tingëllon më ndryshëm. Pavarësisht nga ngjarja që zhvillohet në këtë shtëpi, gjithmonë ndihet ndonjë fuqi e padukshme.”
Pikërisht atje Magdalena Gigova, ndër dekorin autentik, që ruan të kaluarën dramatike të Adriana Budevskës, hap perden, që të na tregojë për të kaluarën e aktores së madhe:
“Kjo është gruaja, e cila luajti më shumë se 100 role. Ajo ka qenë në të vërtetë e jashtëzakonshme. Shkrimtari i madh bullgar Ivan Vazov dhe prof. Ivan Shishmanov, filolog, shkrimtar dhe politikan, kanë vlerësuar talentin e saj, që kur ajo ka qenë 17 vjeçe, duke e dërguar me bursë për të bërë studime në Teatrin Perandorak në Moskë.”
Shkolla ka ndikuar shumë mbi aktoren e talentuar dhe deri në fund të jetës së saj Budevska ka rikrijuar role sipas stilit klasik rus të Stanisllavskit. Ndërkaq, ajo është aktorja e parë, e cila ka luajtur e zhveshur si Dalila në dramën me të njëjtin emër të Vladimir Musakovit. “Adriana ka qenë në skenë e veshur me një triko të hollë me ngjyrë trupi, me margaritarë të bardhë dhe të zinj dhe me akuamarinë – na tregon Magdalena Gigova. – Bustieri ka qenë një vepër e vërtetë e artit. Gjinjtë kanë qenë prapa një mëndafshi transparent, të qëndisur me gurë të çmuar. Kërthizën e kanë mbuluar vetëm margaritarë, kurse nga mesi lëshohej një stof i hollë. “
Këtë rol Adriana Budevska e luajti në moshën 43 vjeçe, por madje për kritikët ajo dukej jo më se 20 vjeçare. Mishërimi i saj i shkëlqyeshëm në rol fshehu depresionin e thellë, në të cilën ajo ra pas humbjes së bashkëshortit Hristo Gançev, gjithashtu aktor si ajo. Ata kanë përjetuar një dashuri të madhe, të shndërruar më vonë në unitet krijues. Ata i kanë përgatitur së bashku rolet, por pas vdekjes së tij në front në fillim të Luftës së Parë Botërore gëzimi u zhduk nga jeta e aktores. Pas humbjes së madhe vdiq vajza e tyre e vogël. Pas kësaj në Itali vrasën djalin e saj, kurse tjetri emigroi në Buenos Aires. Ajo mbeti e vetme dhe vazhdoi të luante në Teatrin Popullor. Publiku e adhuronte, e krahasonin me Sarah Bernhardt, sepse luante me lehtësi rolet më të vështira, por kjo nuk arrinte ta mbushte shpirtin e saj të zbrazët. Karriera e saj mbaroi, kur e pensionuan në moshën 48 vjeçe dhe ajo u nis te djali. Në moshën 70 vjeçe Adriana Budevska u kthye përsëri në Bullgari, që të vdesë në shtëpi, në rrugën “Mixhur”, ku ruhet forca e shpirtit të saj.
Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva
Foto: Darina Grigorova dhe arkiv
Më 16 shkurt 2025 bëhen 127 vjet nga botimi i buletinit të parë të Agjencisë Telegrafike Bullgare (BTA), të nënshkruar nga drejtori i parë i saj Oskar Iskander. Agjencia u krijua në vitin 1898 me një dekret të Princit Ferdinand I, i modeluar sipas Agjencisë..
Më 16 shkurt Radio Bullgaria feston 89 vjetorin e saj. Gjatë gjithë këtyre viteve, media jonë shumëgjuhëshe ka qenë jo vetëm një kanal informacioni, por ka krijuar një lidhje të paçmuar me audiencën tonë në mbarë botën. Sot Radio Bullgaria ofron përmbajtje..
Pak ditë më parë, zogu i parë i pelikanit dalmat (Pelecanus crispus) i këtij sezoni u çel në zonën e mbrojtur Kalimok - Brëshlen pranë qytetit të Danubit, Tutrakan , njoftoi Shoqata Bullgare për Mbrojtjen e Zogjve "BirdLife Bulgaria". Prindërit e tij..
Pak ditë më parë, zogu i parë i pelikanit dalmat (Pelecanus crispus) i këtij sezoni u çel në zonën e mbrojtur Kalimok - Brëshlen pranë qytetit të Danubit,..
Më 16 shkurt Radio Bullgaria feston 89 vjetorin e saj. Gjatë gjithë këtyre viteve, media jonë shumëgjuhëshe ka qenë jo vetëm një kanal informacioni, por ka..
Më 16 shkurt 2025 bëhen 127 vjet nga botimi i buletinit të parë të Agjencisë Telegrafike Bullgare (BTA), të nënshkruar nga drejtori i parë i saj Oskar..