Në oborrin e Bazilikës Peshkopale në Plovdiv gjatë punimeve të konservimit dhe restaurimit arkeologët zbuluan një stelë* guri me dimensione 1,4 dhe 1,2 m. dhe me peshë më shumë se 1 ton. Arkeologët e gjetën pllakën e vlefshme rastësisht, duke kontrolluar pllakat e tjera në atriumin e bazilikës. Stela është ruajtur mirë, vetëm një pjesë e vogël është prishur, por restauruesit po merren me të. Sipas udhëheqëses së gërmimeve Zheni Tankova kjo nuk është një pllakë e zakonshme, por është një element i përpunuar arkitektural nga viti 255:
“Mbishkrimi është shumë i rëndësishëm dhe i ruajtur mirë dhe zbulon fakte kureshtare për historinë e Filipopolit (ky është emri i vjetër i Plovdivit në atë kohë), siç edhe për historinë e Perandorisë Romake. Në të është shkruar: Për fitoren, shëndetin dhe jetën e përjetshme të perandorëve Valerian dhe Galien August dhe për tërë shtëpinë e tyre, për senatin e shenjtë, për popullin romak për Këshillin e Kuvendit të Filipopolit dhe për sundimtarin trak Dionis e kushtuan atë (stelën) mistët e mbijetuar (njerëzit, të cilët kanë besuar në perëndinë Dionis), kur udhëheqësi i mistereve (lojërat e kushtuara zotit Dionis) dhe kryeprifti ishte Aurelius Mukianid, biri i Mukianit.
Vazhdojnë emrat e 44 anëtarëve të shoqërisë fetare të adhuruesve të Dionisit, të cilët falënderojnë për mbijetesën e tyre gjatë inkursionit të gotëve në vitn 251. Atëherë Filipopoli është rrëzuar dhe është djegur.
“Është interesante se në këtë listë është shkruar detyra e rrallë “sebastofor” – është ai, i cili mban skulpturën e perandorit. Në këtë listë ka dy “sebastoforë” ndoshta sepse në atë kohë perandorët kanë qenë dy – Valerian dhe Galien (babai dhe biri), të cilët kanë qenë në krye të Romës nga 253 deri më 256. S’ka të dhëna për vizitë të tyre në Plovdiv, por adhurimi i perandorëve ka qenë traditë në tërë Perandorinë Romake”, shpjegon arkeologia.
Mbishkrmin e lexoi Nikollaj Sharankov, i cili është profesor i latinishtes dhe greqishtes së lashtë në Universitetin e Sofjes. Sipas tij shkrimi është identik me një shkrim tjetër për nder të Galienit, i cili ruhet në Muzeun Arkeologjik të Plovdivit. “Është kureshtare kjo se nuk përmendet guvernatori i provincës, ndoshta situata në provincë ka qenë e ndërlikuar – shpjegon epigrafisti. – Ka detyra dhe poste interesante në këtë shoqëri mistike, e cila me sa duket ka qenë lidhur me kultin perandorak”.
Kjo e pohon hipotezën e arkeologëve se bazilika është ndërtuar në vendin e një tempulli kushtuar kultit të sundimtarit superior. Sipas fjalëve të Sharankovit emrat e kësaj shoqërie fetare janë një pjesë e tablosë historike të asaj periudhe, për të cilën të dhënat janë të pakta. Për të flasin vetëm mbishkrimet për Galienin dhe për komandantin e tij Marcian – shpëtimtari i Ballkanit, për të cilët lexojmë në mbishkrimin e ruajtur në Stadiumin Romak të Plovdivit.
Sipas arkeologes Zheni Tankova pllaka duhet të vendoset në ndonjë vend të dukshëm, sepse është me rëndësi për historinë e bazilikës.
stelë* - Shtyllë ose pllakë guri a mermeri me një mbishkrim dhe shpesh e zbukuruar me figura në reliev, që i kushtohej kujtimit të një të vdekuri, një perëndie etj.
Përpiloi: Darina Grigorova
Përgatiti në shqip: Jordanka Ivanova
Foto:podtepeto.comMë 22 shtator 1908 u shpall Pavarësia e Bullgarisë. Pas aktit më të guximshëm të pavarur në historinë bullgare - Bashkimit të Rumelisë Lindore dhe Principatës së Bullgarisë, bullgarët demonstruan edhe një herë fuqinë e unitetit dhe besimin në forcat e..
Arkeologët bullgarë zbuluan një statujë të dytë në kanalin e madh të ujërave të zeza të qytetit antik Heraklea Sintika. Arkeologët nga ekipi i Prof. Dr. Ljudmill Vagalinski hasën në një tjetër skulpturë mermeri pranë vendit në kanal ku në..
Shenjtërorja trake e Begliktashit ndodhet 5 km nga qyteti i Primorsko dhe është vetëm një nga kuriozitetet interesante në rajon. Në zonën përreth shihen edhe dolmenë të shumtë të ruajtur mirë që lidhen me ritualet e varrimit të fiseve trake. Në fakt,..
Në analet laike të Bullgarisë së pasçlirimit, Mitropoliti Kliment Tërnovski njihet si Vasill Drumev - një shkrimtar dhe figurë e njohur publike, që bëri..
Në vitin 2007, më 11 qershor, presidenti amerikan Xhorxh Bush – i riu vizitoi Sofjen. Sipas protokollit të kohës, konferenca për shtyp që ai dha për..