Tradita është që vezët e Pashkëve të ngjyrosen Të Enjten e Madhe nga gruaja më e moshuar në familje. Në të kaluarën në shtëpitë më të pasura ngjyroseshin nja 500-600 vezë, kështu që ato të mjaftonin deri në Ditën e Ngjitjes së Zotit Jezu Krisht në Qiell që bie 40 dit pas Pashkëve. Vezë duhet të kishte për të gjithë në shtëpi, për të afërmit dhe për mysafirët, për të varfëritë dhe për udhëtarët. Për ngjyrosjen e vezëve përgatiteshin bojëra nga bimë të ndryshme: e kuqja u arrit me rigon, jeshile- me hithër, portokalli - me sumak, e verdhë - me gjedhe arre ose lëvore molle.

Veza e parë duhet të lyhet me të kuqe. Mirëpo, pse është ashtu?

“Nga njëra anë, veza është ushqimi i parë i yndyrtë, me të cilin tradicionalisht përfundon Kreshma e Madhe. Në krishterim, ajo konsiderohet si një simbol i Varrit të Krishtit, të cilin dishepujt e tij e shohin bosh pas Ringjalljes dhe më përgjithësisht, si një simbol i jetës së përjetshme dhe shpëtimit shpirtëror – shpjegon Doc. Vihra Baeva nga Instituti i Etnologjisë dhe Folklorit pranë Akademisë Bullgare të Shkencave. Në folklor veza është një imazh kryesor – ajo lidhet me diellit, me jetën dhe me pjellorinë, mbron nga sy të këqija dhe forca të liga, me të shërohet dhe prishen magji. Nga ana tjetër, ngjyra e kuqe, e cila sipas klerikëve simbolizon gjakun e derdhur të Shpëtimtarit, në kulturën tradicionale mishëron energjinë, forcën jetike dhe në të njëjtën kohë dëbon gjithçka të keqe dhe të rrezikshme.”

Me vezën e parë të ngjyrosur në të kuqen fërkohen faqet e fëmijëve, vashave dhe nuseve të reja që të jenë të shëndetshëm dhe të mbrojtur nga të gjitha të këqijat. Ajo vihet para ikonës shtëpiake dhe ruhet gjatë tërë vitit për të sjellë shëndet dhe mirëqenie në shtëpi. Ditën e Pashkës vezë të kuqe mbahen edhe në kishë dhe lihen para ikonave.

Një kuptim të veçantë kanë të ashtuquajturat “vezë të pikturuara”. Ato nuk janë të destinuara për të ngrënë, por u dhurohen njerëzve të afërt dhe të dashur dhe ruhen si një kujtim i shtrenjtë. Që këtu vjen edhe proverbi “Kujdesen për të si për vezë të pikturuar”.

Për teknikat e ndryshme për zbukurimin e vezëve të Pashkëve tregon botimi “Teknologjitë e vjetra të pikturimit të vezëve janë të gjalla edhe sot e kësaj dite” nga koleksioni i Radio Bullgarisë.

Redaktore: Elena Karkallanova

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova