Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Hristo Marinov – mjeshtri i fundit mutaf në trojet tona

Mjeshtri u regjistrua në Listën e Thesareve të Gjalla Njerëzore

7
Foto: gabrovo.bg

“Thesaret e Gjalla Njerëzore” është një listë përfaqësuese kombëtare e njerëzve që krijojnë trashëgimi kulturore jomateriale. Në vitin që po përfundoi, me këtë titull meritonin të quheshin endësit e rrjetave të peshkimit, prodhuesit e verërave, interpretuesit e gajdeve alton nga qyteti Kallofer, dymbëdhjetë përfaqësues të fiseve nga fshati Lipnica që ruajnë zakonin e “dhënies së betimit”, valltarë dhe këngëtarë.

Ndër rojtarët e traditave bullgare, u rendit edhe i vetmi mjeshtër mutaf i mbetur në trojet tona - Hristo Marinov

Prej 40 vjetësh ai e kthen leshin e trashë në fije të përdredhura dhe e përdor për të endur plafe, torba, thasë, çanta shalë. Në të kaluarën ai i “vodhi” zanatin një mjeshtri që i bënte prodhimet e tij në çarshinë e Muzeut Etnografik në të hapur “Etëra”, që ndodhet në rajonin e qytetit  Gabrovo.

“Njerëz që nuk i kam parë për një kohë të gjatë më telefonojnë, më urojnë – nuk e fsheh gëzimin mjeshtri. - Dhe tani më quajnë “thesar”, jo me emër. Është e veçantë, por është e bukur. Është një njohje sepse munda ta mbaja zanatin dhe më shumë njerëz e shohin atë me kalimin e kohës.”

Zanati i quajtur bullgarisht “mutafçijstvo” konsiderohej si mashkullor, sepse kërkon punë intensive dhe kalon nëpër shumë faza.

“Nga materiali i prerë ashpër përafërsisht deri tek objekti i përfunduar, ka shumë operacione - thotë mjeshtri. – Sepse ka përzgjedhje ngjyrash, ndarje ngjyrash, rrahje me litarë, tkurrje, tjerrje, dredha-dredha e topave, bërja e fillit, bërja e të gjithë tezgjahut për çdo pëlhurë. Gjatë Rilindjes Kombëtare Bullgare dhe më vonë - deri në vitet 50-të dhe 60-të të shekullit të kaluar, tre ose katër mjeshtër punonin në një punishte.”

Artizanati na u soll nga Persia në fillim të shekullit të 18-të dhe në kohën e Çlirimit ishte përhapur në të gjitha vendbanimet më të mëdha. Në Panagjurishte u zhvillua më së miri - lulëzuan 200 punishte me një mijë mjeshtër, kallfë dhe çirakë.

Në librat shkruhet se Lufta e Krimesë shënon fillimin e fundit të kësaj zeje – thotë edhe mjeshtri. - Atëherë bëheshin thasë për ushtrinë dhe në to ruhej barut - gëzofi ka cilësinë që të jetë i vështirë për t’u lagur, ndaj mbeti i thatë.”

Sot, mjeshtrit mutaf thurin plafe dhe çanta leshi për të varur mbi supe. Teknologjia nuk ka ndryshuar, prandaj  në punishten e tij në “Etëra” Hristo Marinov punon në një tezgjah vertikal 120 vjeçar dhe me vegla, disa prej të cilave datojnë që nga koha e Rilindjes. Ajo që është e krijuar nga duart e tij zbukuron shtëpitë jo vetëm në atdhe, por edhe në Evropë, Japoni, Australi.

Përpilues: Diana Cankova (sipas reportazhit të Velina Mahlebashieva, korrespondent i BNR-së në Gabrovo)

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova

Foto: Facebook/gabrovo.bg



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Tradita e daullexhinjve ose ndryshe kush i zgjon myslimanët gjatë Ramazanit

Dita e Arafatit është dita e fundit nga ditët e shenjta për myslimanët në muajin e Ramazanit. Në Islam, kjo është dita më fisnike e vitit, dhe lidhet me privimet e rënda 30-ditore - "agjërimin". Ngrënja e bukës dhe pirja e lëngjeve dhe e ujit bëhet vetëm..

botuar më 24-04-09 9.05.MD

Në Rodopet tingulli i gajdes është një magji, për të cilën tregon një muze lokal

Një kompozim skulpturor në fshatin е malit Rodopa - Shiroka Llëka lavdëron gajdexhinjtë dhe këngëtarët vendas, të famshëm në mbarë vendin dhe më gjerë. Quhet “Gajdexhiu”, dhe së fundmi në fshat u prezantua një roman me të njëjtin titull. Fshati..

botuar më 24-03-31 10.45.PD

Kukeri, pleq, babugeri, çaushi... Fshati Turija pret lojëra maskarade

Fshati nënballkanik Turija mirëpret mbi një mijë pjesëmarrës në lojërat e maskaradës "Pleqtë në Turija". Në edicionin e sivjetshëm të festivalit më 30 mars do të marrin pjesë 28 grupe me kukeri (njerëz të maskuar) nga e gjithë Bullgaria. Çdo vit..

botuar më 24-03-30 8.05.PD