Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Hristo Marinov – mjeshtri i fundit mutaf në trojet tona

Mjeshtri u regjistrua në Listën e Thesareve të Gjalla Njerëzore

7
Foto: gabrovo.bg

“Thesaret e Gjalla Njerëzore” është një listë përfaqësuese kombëtare e njerëzve që krijojnë trashëgimi kulturore jomateriale. Në vitin që po përfundoi, me këtë titull meritonin të quheshin endësit e rrjetave të peshkimit, prodhuesit e verërave, interpretuesit e gajdeve alton nga qyteti Kallofer, dymbëdhjetë përfaqësues të fiseve nga fshati Lipnica që ruajnë zakonin e “dhënies së betimit”, valltarë dhe këngëtarë.

Ndër rojtarët e traditave bullgare, u rendit edhe i vetmi mjeshtër mutaf i mbetur në trojet tona - Hristo Marinov

Prej 40 vjetësh ai e kthen leshin e trashë në fije të përdredhura dhe e përdor për të endur plafe, torba, thasë, çanta shalë. Në të kaluarën ai i “vodhi” zanatin një mjeshtri që i bënte prodhimet e tij në çarshinë e Muzeut Etnografik në të hapur “Etëra”, që ndodhet në rajonin e qytetit  Gabrovo.

“Njerëz që nuk i kam parë për një kohë të gjatë më telefonojnë, më urojnë – nuk e fsheh gëzimin mjeshtri. - Dhe tani më quajnë “thesar”, jo me emër. Është e veçantë, por është e bukur. Është një njohje sepse munda ta mbaja zanatin dhe më shumë njerëz e shohin atë me kalimin e kohës.”

Zanati i quajtur bullgarisht “mutafçijstvo” konsiderohej si mashkullor, sepse kërkon punë intensive dhe kalon nëpër shumë faza.

“Nga materiali i prerë ashpër përafërsisht deri tek objekti i përfunduar, ka shumë operacione - thotë mjeshtri. – Sepse ka përzgjedhje ngjyrash, ndarje ngjyrash, rrahje me litarë, tkurrje, tjerrje, dredha-dredha e topave, bërja e fillit, bërja e të gjithë tezgjahut për çdo pëlhurë. Gjatë Rilindjes Kombëtare Bullgare dhe më vonë - deri në vitet 50-të dhe 60-të të shekullit të kaluar, tre ose katër mjeshtër punonin në një punishte.”

Artizanati na u soll nga Persia në fillim të shekullit të 18-të dhe në kohën e Çlirimit ishte përhapur në të gjitha vendbanimet më të mëdha. Në Panagjurishte u zhvillua më së miri - lulëzuan 200 punishte me një mijë mjeshtër, kallfë dhe çirakë.

Në librat shkruhet se Lufta e Krimesë shënon fillimin e fundit të kësaj zeje – thotë edhe mjeshtri. - Atëherë bëheshin thasë për ushtrinë dhe në to ruhej barut - gëzofi ka cilësinë që të jetë i vështirë për t’u lagur, ndaj mbeti i thatë.”

Sot, mjeshtrit mutaf thurin plafe dhe çanta leshi për të varur mbi supe. Teknologjia nuk ka ndryshuar, prandaj  në punishten e tij në “Etëra” Hristo Marinov punon në një tezgjah vertikal 120 vjeçar dhe me vegla, disa prej të cilave datojnë që nga koha e Rilindjes. Ajo që është e krijuar nga duart e tij zbukuron shtëpitë jo vetëm në atdhe, por edhe në Evropë, Japoni, Australi.

Përpilues: Diana Cankova (sipas reportazhit të Velina Mahlebashieva, korrespondent i BNR-së në Gabrovo)

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova

Foto: Facebook/gabrovo.bg



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Teqeja Emala Baba

Dervishët në trojet tona - legjendat dhe misteret rreth teqesë së fshatit Bivoljane

Sipas dokumenteve osmane, afër fshatit të sotëm Bivoljane në komunën e Momçillgradit (Bullgaria Jugore) jetonin më shumë se 500 dervishë , të cilët u trajnuan në teqen Elmala Baba. Qendra fetare dikur ishte e njohur si qendra më e madhe e..

botuar më 24-09-23 8.15.PD

Esther Willems - një koreografe nga Haga, sipas së cilës shpirti i bullgarit është i injektuar në valle

Haga, një qytet në pjesën jugore të Holandës, një qendër administrative dhe një vend ku jeton dhe vepron mbretëresha... Vështirë se dikush e lidh këtë qytet me folklorin dhe traditat bullgare. Megjithatë, është fakt se në Hagë interesimi për vallet..

botuar më 24-09-20 7.35.PD
Foto: Muzeu Etnografik Rajonal- Plovdiv

Muzeu Etnografik Rajonal në Plovdiv po ndihmon në ringjalljen e zanatit të lashtë të punimeve të paendura

Produktet e bëra prej leshi ngjallin ndjenjën e rehatisë dhe ngrohtësisë së brendshme tek vizitorët e Muzeut Etnografik Rajonal të Plovdivit. Ekspozita “Qilimat e paendur të Bullgarisë – mesazh nga lashtësia” paraqet një zanat të lashtë, që besohet..

botuar më 24-09-07 10.10.PD