Gjatë ditëve të fundit ndaj mosmarrëveshjeve rreth ndërtimit të rrugëve, blerjes së avionëve të rinj asgjësues etj, në qendër të vëmendjes publike u shtua një skandal i lidhur me romët. Përsëri në vigjiljen e zgjedhjeve, sikur për të pohuar tendencën se tema për romët gjithmonë përdoret me qëllime politike. Pas dekadave të përpjekjeve të dështuara për zgjidhjen e tij, ai mbetet i hapur. Midis të tjerave – i hapur në mënyrë të rrezikshme, po ta kemi parasysh shpejtësinë, me të cilën një incident në një fshat të larguar u bë tema e polemikës kombëtare, e cila ishte politizuar dhe u bë arsye për protesta para Këshillit të Ministrave në Sofje. Kërkesa e demonstruesve ishte dorëheqja e Ministrit të mbrojtjes Krasimir Karakaçanov.

Pakënaqësia ndër romët ishte shkaktuar nga reagimi i ashpër i Ministrit në lidhje me rrahjen e një ushtari nga dy romë në fshatin Vojvodinovo (Bullgari Jugore). Sulmuesit Ministri Karakaçanov i quajti “ciganë të paturpë dhe brutalë”, kurse pas reagimit të tij kryetari i bashkisë së fshatit urdhëroi shkatërrimin e ndërtesave të kundërligjshme dhe të sistemeve të tyre për lidhjen e paligjshme në rrjetin e energjisë elektrike me qëllim vjedhjen e korrentit.

Siç bëhet zakonisht në situata të tilla kishte protesta nga ana e romëve dhe kundërprotesta nga ana e njerëzve që përkrahin veprimet e Ministrit dhe administratës vendase. Nuk mungonin dhe komentet e analistëve, politologëve dhe antropologëve socialë. Të gjithët pohuan se problemi ka një ndjeshmëri të lartë publike. Por siç tashmë ka ndodhur në raste analogjike, pakënaqësia pak nga pak u shua. Në Vojvodinovo njerëzit nuk dalin në protestë, duke pritur të skadojë afati ligjor për kontestimin e rrëzimit të shtëpive të paligjshme. Pritet se dy të arrestuarit për rrahjen e ushtarit gjithashtu do t’i kontestojnë akuzat, kurse gjendja e vetë ushtarit po përmirësohet. Situata u qetësua, por arsyet që e kanë shkaktuar mbeten.

Një prej tyre është fakti se romët akoma nuk janë integruar në shoqërinë bullgare. Ishin bërë shumë përpjekje për integrim në vazhdim të dekadave. Një nga hapat e bëra në këtë drejtim ishte “Plani Kombëtar për Veprim – Dekada e Përfshirjes së Romëve 2005-2015”, i cili ishte pjesë e një nisme tjetër ndërkombëtare për integrimin e romëve. Në kuadrin e këtyre përpjekjeve u krijuan këshilla të ndryshme, qendra, komisione, grupe ndërdikasteriale etj., të cilat duket se nuk janë efektive. Tani Ministri Karakaçanov, i cili është përfaqësues i partnerit të vogël në koalicionin qeverisës “Patriotët e Bashkuar”, insiston për program gjithëpërfshirës për zgjidhjen e problemit të romëve. Sipas tij personalisht, mënyra e vetme për integrim të suksesshëm të romëve është përfshirja e tyre në proceset e arsimit dhe punës. Mendimi i politikanit është personal, por ai përkrahet nga shumica e bullgarëve (73% e të anketuarve). Dhe kjo përqindje e tejkalon në mënyrë të konsiderueshme elektoratin e “Patriotëve të Bashkuar” dhe tregon se sjellja e ministrit miratohet nga bullgarët. Vetëm 12,1% prej të anketuarve e kanë mendimin e kundërt.

Qëndrimet e qytetarëve tregojnë në mënyrë të qartë drejtimin, në të cilin duhet të kërkohet zgjidhja e problemit. Por ajo nuk do të arrihet me deklarata dhe veprime të skajshme, por me durim dhe evitimin e politizimit të çështjes. Por a do ta përdorin këtë temë partitë politike në fushatat e tyre zgjedhore, do të kuptojmë gjatë muajve të ardhshme para zgjedhjeve evropiane dhe vendore.

Përgatiti në shqip: Jordanka Ivanova