Në ikonat ortodokse bën përshtypje një shenjtore, e cila gjithmonë është pikturuar më veshje popullore. Kjo është Zllata Mëglenska. Ajo ka jetuar në shekullin e XVIII ne fshatin e vogël bullgar Mëglen, në territorin e Perandorisë së atëhershme Osmane. Ajo ka refuzuar të heqë dorë nga feja e krishterë. Ka qenë e bukur, modeste, e përshpirtshme dhe e patundur. Për vitin e dhjetë me radhë Agjencia Shtetërore për Bullgarët jashtë Vendit dorëzoi çmimin “Bullgarja e Vitit”, i cili e mban emrin e shenjtores Zllata Mëglenska.

Të nominuara në sajë të punës së tyre të lidhur me ruajtjen dhe popullarizimin e gjuhës, kulturës dhe traditave bullgare sivjet ishin pesë bullgare, të cilat jetojnë jashtë vendit: Doris Ernandes – Dukova nga Bogota (themeluesja e organizatës bullgaro-kolumbiane “Alianza”), Irinka Goçeva (koreografe dhe pedagoge e folklorit bullgar në Çikago të SHBA-së), këngëtarja operistike dhe anëtarja e klubit të grave dhe familjeve bullgare në qytetin e Hamburgut të Gjermanisë Ljudmila Georgieva; Svetlla Kjoseva (drejtoresha e shkollës bullgare në kryeqytetin hungarez Budapest) dhe drejtoresha e gjimnazit bullgar “Georgi S. Rakovski” në Ukrainë – Snezhana Skoriç. Për mbajtësen e sivjetshme të dekoratës juria zgjodhi Irinka Goçevën.

Ajo është një grua me magnetizëm të jashtëzakonshëm. Thotë se kur dëgjon tingujt e gajdes apo të kavallit zemra e saj fillon të kërcejë. Kjo është jeta e saj – lëvizja e vazhdueshme. Më shumë se 15 vjet Irinka Goçeva motivon mbi 70 bullgarë në moshën midis 5 dhe 55 vjeç të kërcejnë orë të tëra pas fundit të javës së punës, duke e ndezur dashurinë edhe të miqve amerikanë ndaj magjisë së ritmit bullgar. Ajo është themeluesja dhe udhëheqësja artistike e një nga ansamblet më të mëdha folklorike bullgare në Amerikën Veriore – “Vallja” dhe e grupit folklorik të fëmijëve pranë shkollës bullgare “John Atanasov” në Çikago. Është autore e koreografive profesionale, me të cilat valltarët marrin pjesë në të gjitha ngjarjet e rëndësishme të organizuara nga komuniteti bullgar në Çikago dhe në regjion dhe në të gjitha festivalet folklorike në SHBA dhe Kanada. Kohët e fundit ajo punon dhe në Floridë, ku është pedagoge e folklorit në shkollën bullgare në Sarasota. Konsulli i përgjithshëm i Bullgarisë në Çikago Ivan Ançev e cilësoi atë si një nga liderët e komunitetit bullgar në Çikago dhe në përgjithësi në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. “Këngët dhe vallet popullore janë identiteti ynë, ato fije të padukshme të ADN-së bullgare, të cilat na lidhin në të gjitha kontinentet, kudo që të ndodhemi”, tha Nënpresidentja Ilijana Jotova duke e përshëndetur mbajtësen e dekoratës së sivjetshme “Bullgarja e Vitit”. Irinka Goçeva e pranoi çmimin me emocione të shumta. Tha se pas konfuzionit fillestar të provokuar nga lajmi për këtë njohje, ajo i ka thënë vetes “Bravo!”. Bravo edhe të gjithëve nga komuniteti bullgar, të cilët me dëshirën e tyre të madhe dhe entuziazmin e motivojnë që të krijojë mrekulli:

„Kjo dekoratë për mua është një vlerësim i lartë, të cilin e pranoj jo personalisht – e pranoj në emër të të gjithë njerëzve rreth meje – është për familjen time, për tërë komunitetin bullgar në Çikago. Do të vazhdoj në të njëjtën mënyrë, me të njëjtin entuziazëm dhe me përgjegjësi, t’i shtoj njerëzit, të cilët e duan folklorin bullgar, vallet dhe traditat tona”

Ansambli i themeluar nga Irinka Goçeva “Vallja” ekziston tashmë 16 vjeç. Në fillimin e tij janë ajo dhe bashkëshorti i Irinkës Todor Goçev, bashkë me pesë entuziastë. Kurse tani në ansamblin kryesor vallëzojnë 70 kërcimtarë. “Ritmi dhe vallja janë një gjë e tërë dhe kur jemi në valle ndiejmë se si energjia kalon nga njëra dorë tek tjetra – thotë Irinka Goçeva dhe shton – “Vallja për mua është si narkotikë. Është diçka që në të kaluarën e ka ruajtur shpirtin bullgar, kurse sot ne kemi nevojë që të jemi së bashku dhe t’ia mbajmë dorën njëri-tjetrit. Dhe të mos harrojmë nga jemi dhe ku janë rrënjët tona”.

Duke hyrë në sallën e kërcimit, valltarët e ansamblit sikur kthehen në atdhe.

„Unë e ndiej këtë në thelbin e shpirtit – përherë kam pasur një nostalgji të madhe për çdo gjë bullgare. Dhe pikërisht kur hyj në sallë ndihem në mënyrë më të mirë – harroj për gjithçka jashtë saj dhe përqendrohem vetëm mbi këtë që e bëjmë. Vallja dhe muzika bullgare më japin forcë dhe më ndihmojnë të vazhdoj të jetoj si emigrante. Sepse jashtë vendit nuk është e lehtë. Tërë ansambli – edhe të mëdhenjtë edhe të vegjlit kemi krijuar një Bullgari të vogël dhe kjo është diçka e mrekullueshme”.

Përgatiti në shqip: Jordanka Ivanova