Zanati përmes të cilit zakonisht një copë dru fiton një jetë krejtësisht të re ka rrënjë të thella tek ne. Mbase u kujtuat se po bëhet fjalë për drugdhendjen. Korniza të punuara me finesë dhe panele druri zbukurojnë jo një e dy shtëpi bullgare. Përveç se të jenë një pjesë nga interieri, sendet e bukura të gdhendura duhet të mund të kryejnë dhe funksionin e tyre. Nga ky rregull drejtohet mjeshtri me të cilin ju takojmë në radhët e mëposhtme - Minço Todorov:

“Ka shumë punime prej druri, por nuk janë të shumtë njerëzit të cilët punojnë  sende funksionuese  me të vërtetë me mjeshtëri. Që të jetë autentik punimi, një kusht shumë i rëndësishëm është që ai të bëhet me dorë dhe jo me makina, me qenë se me to mund të bëhet vetëm boshti kryesor” - mendon Todorov. Prodhimin e vet të parë prej druri, mjeshtri Minço Todorov e ruan dhe sot e kësaj dite, por pohon se nuk është i punuar  ashtu siç duhet të duket një punim druri:

“Pata punuar një imazh të një kukeri /njeri i maskuar i veshur në veshje prej lëkure/, me qenë se jam nga një rajon ku tradita e kukerëve është shumë e përhapur /nga Pernik - qyteti i afërt me kryeqytetin, i njohur dhe me festivalin e vet Surva/. Gjyshi im ka punuar shumë plastika prej qeramike, të lidhura me Survën dhe me kukerët. Si i vogël më pëlqente shumë të pikturoja kukerët, të bëja anije prej druri. Atëherë mbase kam qenë 5-6 vjeç dhe këto janë gjërat e para prej druri të cilat unë i kam punuar”.

Piktor, punues i drurit dhe i qeramikës dhe një pedagog i suksesshëm, Todorov u ndihmon fëmijëve nga moshat e ndryshme të njihen me historinë e këtyre arteve, të zhvillojnë imagjinatën e tyre të pafund dhe të krijojnë diçka me duart e veta. Asnjëherë nuk do të harrojë herën e parë, kur punon me fëmijë si një mësues i tyre:

“Takimi im i parë me fëmijët qe shumë interesant. Kur qe kriza e refugjatëve në Bullgari përpara disa vjetëve, më ftuan t’u jap mësim fëmijëve-refugjatë në lëndën e pikturës. Përfytyroni një njeri i cili asnjëherë nuk ka komunikuar me fëmijë, të fillojë të punojë me 150 fëmijë në ditë. Mendoj se më të mëdhenjtë qenë 7-8 vjeç. Nuk mundesha t’u sillja baltë, me qenë se nuk kishte sesi të merrja për të gjithë. Prandaj u sillja plastelinë. Kur e kuptuan se çfarë është, qenë kaq të lumtur, saqë e fshihnin nëpër rrobat e tyre, që të mund ta marrin me vete kur të ikin dhe të mund të kenë diçka të tillë për të lozur”.

Puna e tij me fëmijët, por më tepër lindja e fëmijës së tij, e provokojnë Minço Todorovin të fillojë punimin e lodrave të bukura prej druri për fëmijët, krejtësisht të parrezikshme për ta - pa skaje dhe cepa të mprehta dhe detaje të vogla të cilat janë të lehta për t’u gëlltitur.

Një pasion tjetër i krijuesit të talentuar janë vulat. Pohon  se nga dy llojet e tyre të njohura - kishtare dhe artistike, ai punon të dytat. Për shkak të ngjyrave të tyre të larmishme dhe shumëllojshmëria e simboleve, Minço Todorov i krahason me veshjet popullore bullgare - për nga detajet e tyre karakteristike mund të njohësh se nga cili rajon i Bullgarisë janë. Përpara se të fillojë të punojë vula prej druri për bukë /meshanikët/, mjeshtri ka kaluar disa vjet në prova të mësoj më shumë për to dhe për specifikat e punimit të tyre. Një ndihmë merr nga bisedat e tij të zhvilluara me njerëz të moshuar në fshatra të shumta bullgare, me qenë se studimet të cilat i kushtohen këtij lloji vulash janë shumë të pakta.

Përgatiti në shqip: Nataniela Vasileva

Foto: arkiv personal