Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Histori të harruara për gra në pikturimin bullgar

Foto: BTA

Shkolla Bullgare e Pikturimit ka traditat e veta shumëshekullore dhe emra me të cilët është e famshme në të gjithë botën. Vlaldimir Dimitrov-Mjeshtri, Zllatju Bojaxhiev, Deçko Uzunov, Ivan Mërkviçka, Ivan Milev, Konstantin Shtërkellov janë vetëm një pjesë prej krijuesve të cilët zënë vend të denjë në thesarin botëror të artit figurativ. Mirëpo, pak më të njohura janë zonjat në këtë “top listë”. Disa prej tyre janë plotësisht të harruara, ndërsa për të tjerat flitet rrallë herë.

Fakt me të cilin mund të krenohet çdo komb është se në vitin 1999 Instituti biografik Amerikan  (American Biographical Institute, Inc.) nominoi  piktoren bullgare Lika Janko (67) për grua të vitit. Më se 20 vjet me radhë piktorja me prejardhje shqiptare ishe e ndaluar në Bullgari. Ekspozita e saj e parë me vete në Sofje në vitin 1967 u mbyll ditën e gjashtë pas hapjes ndërsa Jankos iu ndalua të ekspozonte deri në vitin 1981. Pushtetarët e akuzuan në “avangardizëm”, “formalizëm” dhe “mosdisiplinë”. 14 vjet asaj iu ndalua të prezantonte veprat e saj dhe të udhëtonte jashtë shtetit. Skandali i zhurmshëm ndihmoi popullaritetin e saj dhe e bëri një nga krijuesit më të kërkuar. E hidhëruar nga ndalesa e imponuar ajo ndaloi së shfaquri artin e saj para publikut. Vitet e fundit ka një interes të theksuar ndaj krijimtarisë së piktores Lika Janko. Sidoqoftë  fati i saj është vetëm një nga shembujt e hidhëruar nga koha para ndryshimeve në Bullgari.

Krejt e ndryshme ishte jeta e njërës prej piktoreve të para bullgare Elisaveta Konsullova-Vazova (1881-1965). Ajo ishte bashkëshorte e aktivistit shoqëror dhe politik Boris Vazov – vëlla i Patrikut të Letërsisë Bullgare Ivan Vazov. Midis dy luftërave botërore Elisaveta Konsullova-Vazova kishte një sukses jashtëzakonisht të madh ndërkombëtar.

Gjatë kësaj periudhe u shfaqën edhe piktoret moderniste si Vera Nedkova (1908-1996) dhe Vera Llukova (1907-1974), si dhe Sulltana Suruzhon (1900-1962), e cila fitoi popullaritet në Izrael ku përjetoi ditët e veta të fundit. Këtë e tregoi para Radio Bullgarisë Milena Ballçeva-Bozhkova. Bashkë me profesorin Çavdar Popov janë krijuesit e albumit të ri dygjuhësor “Pesëdhjetë gra në pikturën bullgare”.

Milena Ballçeva-Bozhkova

Milena Joiç është piktorja e vetme bullgare e cila ka vepra të ekspozuara në Muzeun e Grave Piktore në Uashington.

Prania e grave në artin figurativ bullgar u regjistrua mezi gjatë dy dekadave të para të shekullit XX. Sidoqoftë në se flasim për shfaqjet e para të zonjave në këtë fushë, ato bëhen fakt në kufirin midis shekullit të XIX dhe atij të XX. Ato janë sporadike dhe janë kryesisht në fushën e pikturës. Pas kësaj gratë fillojnë të shfaqen gjithnjë më aktivisht  në të gjitha fushat e arteve plastike – pikturë, grafikë, skulpturë, tekstile, qeramikë.

Materiali që u përfshi në album është vetëm një pjesë e vogël e historisë së pikturës bullgare, e cila krijon një përfytyrim për zhvillimin e artit figurativ tek ne që nga fillimi i shekullit të XX e deri në ditët tona. 

Është interesante, se ideja për këtë botim lini para afro dy vjetësh. Atëherë princi i lindur në Bullgari Nikita Llobanov-Rostovski vizitoi Fondacionin Ndërkombëtar “Shenjtorët Kirill dhe Metodijh” ndërsa pak më vonë dhuroi 3 000 euro për realizimin e projektit.

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Universiteti Comenius i Bratislavës

Po bëhet gati një shekull nga fillimi i studimeve të gjuhës bullgare në Sllovaki

Interesi për studimin akademik të gjuhës bullgare në Sllovaki daton gati një shekull më parë. Në vitin 1919 u themelua Universiteti Comenius në Bratislavë. Dy vite më vonë u krijua Fakulteti Filozofik ku studiohen të gjitha degët humanitare. Aty, gjatë..

botuar më 24-05-18 9.00.PD

Një kuintet ndërkombëtar me Vasko Vasilev do të luajë në Kullën Eifel

Violinisti bullgar me famë botërore Vasko Vasilev dhe solistët nga Orkestra e Operës Mbretërore “Kovent Garden” do të mbajnë një koncert klasik akustik më 26 maj në sallën “Gustav Eiffel” të Kullës Eifel. Muzikantë nga 5 kombësi do të jenë së bashku në..

botuar më 24-05-17 3.12.MD
Doc. Natalija Njagollova

Doc. Natalija Njagollova nga Roma: Në Itali ka interes për të studiuar gjuhën bullgare

"La Sapienza" në Romë është një nga universitetet më të vjetra dhe më prestigjioze italiane, i themeluar në vitin 1303. Në ditët e sotme është universiteti më i madh në Evropë për nga numri i studentëve që studiojnë me kohë të plotë. Ashtu si në..

botuar më 24-05-14 7.20.PD