Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Hristo Marinov – mjeshtri i fundit mutaf në trojet tona

Mjeshtri u regjistrua në Listën e Thesareve të Gjalla Njerëzore

7
Foto: gabrovo.bg

“Thesaret e Gjalla Njerëzore” është një listë përfaqësuese kombëtare e njerëzve që krijojnë trashëgimi kulturore jomateriale. Në vitin që po përfundoi, me këtë titull meritonin të quheshin endësit e rrjetave të peshkimit, prodhuesit e verërave, interpretuesit e gajdeve alton nga qyteti Kallofer, dymbëdhjetë përfaqësues të fiseve nga fshati Lipnica që ruajnë zakonin e “dhënies së betimit”, valltarë dhe këngëtarë.

Ndër rojtarët e traditave bullgare, u rendit edhe i vetmi mjeshtër mutaf i mbetur në trojet tona - Hristo Marinov

Prej 40 vjetësh ai e kthen leshin e trashë në fije të përdredhura dhe e përdor për të endur plafe, torba, thasë, çanta shalë. Në të kaluarën ai i “vodhi” zanatin një mjeshtri që i bënte prodhimet e tij në çarshinë e Muzeut Etnografik në të hapur “Etëra”, që ndodhet në rajonin e qytetit  Gabrovo.

“Njerëz që nuk i kam parë për një kohë të gjatë më telefonojnë, më urojnë – nuk e fsheh gëzimin mjeshtri. - Dhe tani më quajnë “thesar”, jo me emër. Është e veçantë, por është e bukur. Është një njohje sepse munda ta mbaja zanatin dhe më shumë njerëz e shohin atë me kalimin e kohës.”

Zanati i quajtur bullgarisht “mutafçijstvo” konsiderohej si mashkullor, sepse kërkon punë intensive dhe kalon nëpër shumë faza.

“Nga materiali i prerë ashpër përafërsisht deri tek objekti i përfunduar, ka shumë operacione - thotë mjeshtri. – Sepse ka përzgjedhje ngjyrash, ndarje ngjyrash, rrahje me litarë, tkurrje, tjerrje, dredha-dredha e topave, bërja e fillit, bërja e të gjithë tezgjahut për çdo pëlhurë. Gjatë Rilindjes Kombëtare Bullgare dhe më vonë - deri në vitet 50-të dhe 60-të të shekullit të kaluar, tre ose katër mjeshtër punonin në një punishte.”

Artizanati na u soll nga Persia në fillim të shekullit të 18-të dhe në kohën e Çlirimit ishte përhapur në të gjitha vendbanimet më të mëdha. Në Panagjurishte u zhvillua më së miri - lulëzuan 200 punishte me një mijë mjeshtër, kallfë dhe çirakë.

Në librat shkruhet se Lufta e Krimesë shënon fillimin e fundit të kësaj zeje – thotë edhe mjeshtri. - Atëherë bëheshin thasë për ushtrinë dhe në to ruhej barut - gëzofi ka cilësinë që të jetë i vështirë për t’u lagur, ndaj mbeti i thatë.”

Sot, mjeshtrit mutaf thurin plafe dhe çanta leshi për të varur mbi supe. Teknologjia nuk ka ndryshuar, prandaj  në punishten e tij në “Etëra” Hristo Marinov punon në një tezgjah vertikal 120 vjeçar dhe me vegla, disa prej të cilave datojnë që nga koha e Rilindjes. Ajo që është e krijuar nga duart e tij zbukuron shtëpitë jo vetëm në atdhe, por edhe në Evropë, Japoni, Australi.

Përpilues: Diana Cankova (sipas reportazhit të Velina Mahlebashieva, korrespondent i BNR-së në Gabrovo)

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova

Foto: Facebook/gabrovo.bg



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Plovdivi fton dashamirët e profesioneve të harruara në Muzeun e tij Etnografik

Një Muze Etnografik Rajonal në Plovdiv hap dyert për edicionin e 16-të të Javës së Artizanateve Tradicionale, raportojnë organizatorët e muzeut. Hapja është në Ditën e Enjos (24 Qershor), e nderuar në traditën tonë popullore si dita e barërave dhe fuqisë..

botuar më 24-06-24 5.30.PD

Festivali "Babina Dushica" në Montana mbledh kuzhinierë nga e gjithë Bullgaria

Më 22 qershor mbi 30 kuzhinierë nga i gjithë vendi mblidhen në Montana për festivalin e kuzhinës popullore "Babina Dushica". Festivali i kuzhinës është pjesë e programit për kremtimin e festës së Montanës "Shpirti i Shenjtë" në Kopshtin e..

botuar më 24-06-22 10.15.PD
D-r Mustafa Haxhi

Mirëdashja është në qendër të festës së Kurban Bajramit

Myslimanët në Bullgari festojnë Kurban Bajramin. "Kurbani është një fjalë arabe që do të thotë “afrim”. Përmes kurbanit, myslimanët bëjnë gjithçka që është e mundur për t'iu afruar mëshirës së Allahut", tha kryemyftiu në Bullgari, Dr. Mustafa Haxhi, në..

botuar më 24-06-16 5.50.PD