“Kur je më e brengosur dhe e mërzitur, kujtohu ndonjë këngë”- kjo porosi e nënës ndikon mbi fatin e këngëtares sonë të njohur Magda Pushkarova. Ajo ka lindur përpara 100 vjetëve, gjatë muajit prill të vitit 1920 në qytetin Mallko Tërnovo. Fëmijëria e saj kalon përmes “shkollës së këndimit” të familjes dhe të fisit të saj, të cilët kanë qenë refugjatë nga Trakia e Edrenesë. Me zërin e saj të butë e ledhatues, pak sa i mbytur ajo tregon për bullgarët e dëbuar nga vendet e tyre të lindjes, për heronjtë e Stranxhës - Petko vojvodën, Inxhe vojvodën, revolucionarin Gjeorgji Kondollov, për nestinarët /valltarët të cilët hedhin valle mbi prush/..... “Në skenë nuk dilja unë. Dilte mali ynë Stranxha - heroik, poetik, mali ynë  vendas” - ka thënë akoma duke qenë e gjallë Magda Pushkarova.

Gjatë vitit 1944 një juri vendos të këndojë aty për aty në eterin e Radios Kombëtare. Pikërisht ajo ngulmon përpara kolegjiumit të radios të kërkohen akoma këngëtarë dhe këngë nga Stranxha. Jep idenë të organizohet një dëgjim në krahinën e saj të lindjes. Kështu gjatë vitit 1960 zhvillohet Tubimi i Parë Kombëtar - “Stanxha këndon” në fshatin Gramatikovo rrethi i qytetit Burgas. Ajo është mes këngëtareve të para në Ansamblin për Këngë dhe Valle Popullore - Sofja, e ftuar personalisht nga Filip Kutevi akoma në vitin e themelimit 1951. Paralelisht incizon mbi 100 këngë nga krahina e Stranxhës për fondin e Radios Kombëtare.

Këngëtarja jonë e madhe ia detyron popullaritetin e vet еdhe koncerteve të saj me grupet: “Nasha pesen”, “Sedjanka”, “Bëllgarska pesen” me të cilët kalon nëpër të gjithë Bullgarinë dhe gëzon publikun e vet të shumtë në numër. Ka 7 pllaka gramafoni dhe pjesëmarrje të ndryshme në mbi 25 vende. Ajo është dhe autore e librit kujtimesh për jetën dhe krijimtarinë e vet. Gjatë vitit 2005 i është dhënë çmimi “Nestinarka” në Festivalin Ndërkombëtar Folklorik në qytetin Burgas për kontribut të tërësishëm. Gjatë vitit 2006 folkloristi bashkëpunëtori i vjetër shkencor, doktori Mihaill Bukureshtliev botoi pas vdekjes së saj përmbledhjen “ Magjistarja e malit Stranxha”, ku ka mbledhur 86 këngë - të hedhura në nota nga repertori i këngëtares sonë të njohur.

Magda Pushkarova u ndihmonte trashëgimtarëve të vet të marrin rrugën profesionale të interpretuesve të këngëve popullore nga krahina e Stranxhës. Një prej tyre është Manoll Mihajllov, i cili me mirënjohje të madhe kujtohet për këshillat dhe mësimet e saj:

“Magda më pranoi si djalin e vet. Unë e dëgjova gjyshin tim Manoll, i cili më tha që kur të vete në Sofje, t’i telefonoj dhe t’i them  se dua të këndoj ashtu si ajo. Dhe kështu ndodhi. Pa më njohur, ajo u përgjigj: “Hajde nesër mbrëma dhe bëj gati këngë për radion”. Ajo donte që unë të bëhem trashëgimtari i saj dhe u kthye në një mësuese për mua. Kur qemë bashkë, ne gjithmonë këndonim.

Unë e quaj “nëna ime e këngëve” dhe “historia e këngëve të krahinës së Stranxhës”. Ajo më thoshte: Manollço, prisja që të dilte një këngëtar nga Stranxha që t’i jap melodi, të cilat t’i përshtaten zërit të burrave”. Dhe ajo më dhurojë rreth 30 këngë. Më thoshte: ”Kur të mos të jem më mes të gjallëve, të lutem, ma përmend emrin si dhe frymën time të palodhshme prej këngëtari”. Ajo jo vetëm më jepte mësime në këngë por më këshillonte sesi të sillem në skenë. Pa Magda Pushkarovën mbase nuk do të isha bërë një këngëtar i njohur. Ajo më frymëzonte, unë jam i dashuruar pas këngëve të saj. Për mua ajo përgjithmonë do të mbetet këngëtarja e madhe bullgare e krahinës së Stranxhës”.

Përgatiti në shqip: Nataniela Vasileva